Η Χάρτα του Ρήγα | Rigas Velestinlis Charta

Η Χάρτα του Ρήγα ή Χάρτα της Ελλάδος είναι μεγάλων διαστάσεων χάρτης που απεικονίζει τον ελλαδικό χώρο και την ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής χερσονήσου νότια του Δούναβη. Πρόκειται για ένα έργο του Ρήγα Βελεστινλή, από τα πιο σημαντικά έργα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ξεχωριστό δείγμα της ελληνικής χαρτογραφίας της προεπαναστατικής περιόδου. Ο χάρτης τυπώθηκε στη Βιέννη μεταξύ 1796-7, στο τυπογραφείο του J. Nitsch, σε 1220 αντίτυπα. Χαράκτης του ήταν ο γνωστός καλλιτέχνης της εποχής Franz Mueller. Για την εκτύπωση χρησιμοποιήθηκε ολλανδικό χαρτί τύπου “elephant”, ονομασία που σχετίζεται είτε με το μέγεθος, είτε με την ποιότητά του. Οι διαστάσεις του χάρτη, μνημειώδεις, για τα δεδομένα της εποχής, ήταν περίπου 2,1×2μ. Μέχρι ήμερα έχουν καταγραφεί 39 αντίτυπα της Χάρτας στην Ελλάδα και 19 στο εξωτερικό, τα οποία σώζονται σε μεγάλες βιβλιοθήκες και ιδιωτικές συλλογές.

Η Χάρτα ανήκει σε ιδιωτική συλλογή. Ήταν διπλωμένο σε 48 τμήματα και είχε φοδραριστεί σε λινό ύφασμα το οποίο είχε επιπλέον ενισχυθεί στο μέσο του, με λωρίδες λινού υφάσματος, σε σχήμα σταυρού, προκειμένου να ενωθούν τα τέσσερα επιμέρους τμήματα. Καθώς η κατάσταση διατήρησης της ήταν καλή αποφασίστηκε να μην αφαιρεθεί το λινό ύφασμα και να γίνουν οι λιγότερες δυνατές επεμβάσεις. Αφαιρέθηκαν οι επιφανειακοί ρύποι με στεγνό καθαρισμό και από τις δύο πλευρές. Στη συνέχεια απομακρύνθηκαν μηχανικά οι λωρίδες λινού υφάσματος που ένωναν τα επιμέρους τμήματα και ο χάρτης επιπεδοποιήθηκε με υγρασία. Κατά μήκος όλων των διπλώσεων και περιμμετρικά η Χάρτα ενισχύθηκε με λωρίδες πολυεστερικού υφάσματος (Lascaux P110) και ακρυλική κόλλα (Lascaux 498 HV), ώστε να μπορέσει με ασφάλεια να τοποθετηθεί σε τελάρο. Έγιναν στερεώσεις και συμπληρώσεις μικρής έκτασης και το έργο τοποθετήθηκε στο νέο του τελάρο. Ακολούθησε η χρωματική αποκατάσταση στα σημεία που είχαν γίνει οι συμπληρώσεις. Η τελική παρουσίαση του χάρτη, έγινε σε κορνίζα αλουμινίου βαμμένη με ηλεκτροστατική βαφή και υπέρλευκο αντιανακλαστικό κρύσταλλο με φίλτρο UV.

Rigas Velestinlis Charta is a large scale map of Greece and the Balkan Peninsula south of the river Danube. It is an important work of the Greek Enlightenment and a profound specimen of Greek cartography of the pre-revolutionary era. Engraved by Franz Mueller, a famous artist of the time, it was printed on Dutch paper by J. Nitsch in Vienna, circa 1796-7, in 1220 copies. The type of paper “elephant” may be related to either its grand size or high quality. The map, measuring approximately 2,1 x 2 m, is considered of monumental size for its time. Up to now thirty-nine prints of the Charta have been recorded in Greece and nineteen abroad, stored in libraries and private collections.

This Charta belongs to a private collection. Due to multiple folding, it was divided into 48 parts which were held well in place lined on a linen canvas during a previous conservation treatment. The lining had been additionally supported at a latter time, with extra linen bands forming a cross on the reverse. Since the state of preservation of the map was good, it was decided to restrain only to minimum interventions. Surface dirt was removed from both sides. The linen bands were removed from the reverse and the map was flattened by humidification. Bands of polyester fabric (Lascaux P110) were adhered with an acrylic adhesive (Lascaux 498HV) on the reverse, to support the folds and the edges and to ensure that the map could be later safely mounted. Consolidation and minor filling of gaps were performed. The Charta was mounted on a new stretcher and fillings were retouched. It was finally placed in an aluminum frame with powder coating, mounted with an anti-reflex crystal and UV filter.