Η πτυχιούχος Skyler Jenkins, φοιτήτρια του προγράμματος UCLA/Getty Master ‘Διατήρηση Αρχαιολογικών και Εθνογραφικών Υλικών’, στο πλαίσιο της πρακτικής άσκησης του τρίτου έτους , εργάστηκε για τρεις μήνες στο εργαστήριο συντήρησης του Μουσείου Μπενάκη.
Μία από τις εργασίες που της ανατέθηκαν, ήταν ένα φωτιστικό εξωτερικού χώρου από το Μουσείο Μπενάκη – Οικία Leigh Fermor στην Καρδαμύλη. Όπως αναφέρει η Skyler στη μελέτη της «Πρόκειται για ένα από τα 7 παρόμοια φωτιστικά που κρέμονται τον κήπο του σπιτιού και ένα από τα πολλά αντικείμενα που ο Fermor αγόρασε και χρησιμοποίησε. Το αντικείμενο αυτό είναι ένα αστέρι με 12 κορυφές, κατασκευασμένο από όστρακα capiz και μέταλλο (κράμα χαλκού, κασσίτερο, σίδηρο, κράμα μολύβδου-κασσιτέρου). Η προέλευσή του δεν είναι γνωστή, αλλά μοιάζει περισσότερο με φωτιστικό parol από τις Φιλιππίνες. Τα Capiz, γνωστά και ως όστρακα για παράθυρα (windowpane oysters), κυρίως συναντώνται στην ευρύτερη περιοχή των Φιλιππίνων, έχουν βρεθεί όμως και ακόμα πιο δυτικά όπως για παράδειγμα στην Ερυθρά Θάλασσα.
Για την κατασκευή τέτοιων φωτιστικών, τα όστρακα συλλέγονται, καθαρίζονται και κόβονται σε συγκεκριμένο σχήμα και μέγεθος. Στη συνέχεια ελάσματα από κράμα χαλκού (κατά πάσα πιθανότητα ορείχαλκος) διπλώνονται κατά μήκος των ακμών του κάθε κομμένου όστρακου τυλίγοντάς το. Αφού όλα τα τμήματα συναρμολογηθούν στο επιθυμητό σχήμα όπως ενός αστεριού ή μιας σφαίρας, οι εξωτερικές άκρες των ελασμάτων συγκολλούνται μεταξύ τους στις διασταυρώσεις κατά μήκος των ραφών με μαλακή κόλληση (κράμα μολύβδου-κασσιτέρου). Η εξωτερική επιφάνεια των συγκεκριμένων ελασμάτων επικασσιτερώνεται. Μία μόνο περιοχή παραμένει ασυγκόλλητη, εκεί όπου έχει υπολογισθεί το αρθρωτό άνοιγμα για την τοποθέτηση των διαφόρων ηλεκτρικών εξαρτημάτων στο εσωτερικό του φωτιστικού. Για να λειτουργήσει η άρθρωση, έχουν προστεθεί κυλινδρικά κομμάτια από μέταλλο τα οποία διαπερνά μεταλλικός πείρος ο οποίος συνήθως είναι σιδερένιος (στη συγκεκριμένη περίπτωση έχει χαθεί).
Το γεγονός ότι το αντικείμενο ‘ζει’ στο εξωτερικό περιβάλλον όχι μόνο καθόρισε τον τρόπο συντήρησης και το σκεπτικό για την μελλοντική διατήρησή του αλλά έδωσε και σημαντικές πληροφορίες για τη ζωή του πριν φτάσει στο εργαστήριο.
Το φωτιστικό είναι ένα ευαίσθητο αντικείμενο όμως η κατάστασή του κρίνεται γενικά σταθερή. Σώζεται σχεδόν ολόκληρο -περίπου το 90%- με μία μόνο απώλεια σε μία από τις κορυφές του (αστεριού). Στο εσωτερικό του υπάρχει μεγάλη συσσώρευση χώματος, σκόνης και ιστών αράχνης και μάλιστα σε μία γωνία εντοπίζονται και υπολείμματα από φωλιά πουλιών.
Η επιφάνεια των μετάλλων εσωτερικά, παρουσιάζει προϊόντα διάβρωσης με διάφορες διαβαθμίσεις χρώματος. Αυτές σχετίζονται με τα μέταλλα κατασκευής, δηλαδή εκτεταμένες καφέ-κόκκινες οξειδώσεις/θειούχες ενώσεις, πράσινα άλατα είτε χλωρίου (τοπικά) είτε άλλης σύστασης (πιο εκτεταμένα) κράματος χαλκού και γκριζόασπρες οξειδώσεις/θειούχες ενώσεις κράματος μολύβδου-κασσίτερου για την κόλληση. Τα προϊόντα αυτά παρουσιάζουν κρυσταλλικότητα, έχουν διαφορετική υφή και έχουν προκαλέσει ανύψωση και απολέπιση. Επίσης η επιφάνεια του μετάλλου εξωτερικά είναι σταθερή παρότι δείχνει ανομοιογενής ανάλογα με το είδος και την μορφή της διάβρωσης (καφέ-κόκκινες οξειδώσεις, μαύρες θειούχες και απαλού πράσινου ίσως θεϊκές ή φωσφορικές ενώσεις κράματος χαλκού καθώς και μαύρο-σκούρο γκρι οξείδια και θειούχα του κασσιτέρου). Όσον αφορά στα όστρακα, είναι εύθραυστα και μάλιστα ορισμένα παρουσιάζουν απώλειες, ρωγμές και απολεπίσεις. Η επιφάνειά τους όμως είναι σταθερή. Επίσης παρατηρείται ένα στρώμα σκόνης ή/και αλάτων που είναι αναμενόμενο λόγω της έκθεσης του αντικειμένου σε ένα υπαίθριο περιβάλλον κοντά στη θάλασσα. Ενδεχομένως πρόκειται για τη νόσο του Byne.
Βασικός στόχος της συντήρησης του φωτιστικού ήταν να απομακρυνθούν οι ακαθαρσίες από το εσωτερικό του, να καθαριστεί η επιφάνεια των οστράκων και του μετάλλου και να σταθεροποιηθούν ή/και να αναδειχθούν αισθητικά οι κατεστραμμένες περιοχές (οστράκων-μετάλλου). Αρχικά πραγματοποιήθηκε σκούπισμα των εσωτερικών επιφανειών με ηλεκτρική σκούπα. Στη συνέχεια καθαρίστηκε η εσωτερική και εξωτερική επιφάνεια των οστράκων με μπατονέτα και απιονισμένο νερό ενώ το μέταλλο και από τις δύο πλευρές καθαρίστηκε μηχανικά με υαλόβουρτσα εμποτισμένη σε απιονισμένο νερό ώστε να μαλακώσει. Υπολείμματα στην επιφάνεια από τον καθαρισμό αυτόν απομακρύνθηκαν με μπατονέτα και αιθανόλη. Η αιθανόλη βοήθησε και στην ξήρανση της επιφάνειας. Για την στερέωση και αισθητική αποκατάσταση των οστράκων χρησιμοποιήθηκαν δύο κομμάτια από μη υφασμένο ύφασμα από ίνες γυαλιού (Neotex®) εμποτισμένα με εποξειδική ρητίνη Araldite 2020 η οποία χρωματίστηκε με χρωστικές σκόνης και ακρυλικά. Οι συμπληρώσεις των χαμένων μεταλλικών ελασμάτων έγιναν από λευκό εποξειδικό στόκο Milliput® φινιρισμένο με γυαλόχαρτο και χρωματισμένο με ακρυλικά χρώματα. Όλες οι συμπληρώσεις οστράκων-μετάλλου προσαρμόστηκαν με Paraloid™ B-48N σε ακετόνη 40%. Για την ανάρτηση και χρήση του αντικειμένου ως φωτιστικό στον κήπο, έπρεπε να προσαρμοστεί στο εσωτερικό του ένα μεταλλικό στήριγμα. Το τμήμα αυτό μορφοποιήθηκε από σύρματα ορειχάλκου και μαλακή κόλληση (καλάι) και τοποθετήθηκε με Paraloid™ B-48N σε ακετόνη 40% στο εσωτερικό, κοντά στο πρώην σπασμένο τμήμα Οι περιοχές σε επαφή με το αντικείμενο τυλίχθηκαν με μη υφασμένο ύφασμα πολυεστέρα (Holytex®) ώστε να μην ακουμπάνε απευθείας σε αυτό για να αποφευχθεί η γαλβανική διάβρωση. Ο χαμένος πείρος αποκαταστάθηκε με ορειχάλκινο σύρμα το οποίο επικαλύφτηκε προληπτικά με Incralac® σε τολουόλιο 18% για προστασία.
Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) ανέλαβε εξ’ολοκλήρου τη συντήρηση και επισκευή της Οικίας Leigh Fermor, και την προετοιμασία της για να λειτουργήσει ως χώρος φιλοξενίας σημαντικών προσωπικοτήτων, των γραμμάτων και των τεχνών και ως κέντρο εκπαιδευτικού χαρακτήρα με τη συνεργασία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Skyler Jenkins, a graduate student from the UCLA/Getty Master’s program in Conservation of Arhaeological and Ethnographic Materials spent three months at the Benaki Museum conservation labs as part of her third year internship. One of her assigned treatments was on an outdoor lamp from the Benaki Museum – Leigh Fermor House in Kardamyli.
As Skyler mentions in her study «This was one of the objects around the house that Fermor purchased and used. There are actually 7 lamps scattered around the property. This lamp is a 12-pointed star, made from capiz shells, copper alloy, most likely lead and tin, and iron. Its provenance is not well known but it most heavily resembles a Filipino parol lamp.
Capiz shells, known also as windowpane oysters, grow heavily around the Philippines but can also be found as far west as the Red Sea. For manufacturing and construction of lamps like these, the shells are collected and cleaned. Following a pattern, they are cut to shape. Strips of copper alloy are folded lengthwise and around each edge of the cut shell. Once assembled into a shape (such as a star or a globe), the outside edges of the strips are soldered together at the intersections along the seams most likely with a soft solder (lead-tin alloy). The exterior of the lamp is tinplated. One of the points of the star has added cylindrical pieces to create a hinged opening with a probable iron pin (is now lost) for access to the electric components.
Because this object lives outside, this guided the treatment decisions and ideas about long-term maintenance and also gave information about its life before arriving to the lab. As for condition, the object’s structure is stable but fragile and approximately 90% whole. There is a large loss of half of one of the points. The metal came exhibits corrosion indicative of the different types of metal used i.e. extensive brown-red oxidationssulfur compounds, green salts of either chlorine (locally) or of other consistency (more extensive) related to the copper alloy and gray oxidations/sulfur compounds related to the lead-tin solder. The corrosion is crystalline, with different textures, creating lifting and flaking with various striations of color. In addition, the surface of the metal is stable but uneven relating to the different corrosion products present (brown-red oxidations, black sulphides and pale green perhaps sulphate or phosphate compounds of the copper alloy as well as black-dark gray tin oxides and sulphides). The shell elements are fragile with a few panels exhibiting losses, cracking, and flaking. The surfaces of the shell panels are stable. There is a layer of dust and/or salts present from being in an outdoor environment near the sea, possibly Byne’s disease. The interior exhibits a large accumulation of dirt, dust, and spiderwebs with a concentration of dirt and/or remnants of a birds nest in one corner.
The goals of the treatment were to clean the buildup of dirt and debris and stabilize and aesthetically integrate the broken areas. Treatment began with a vacuuming of the interior to remove the excess debris. Wet cleaning of the interior and exterior of the shell was carried out with cotton swabs and deionized water. Mechanical cleaning of the exterior and the accessible interior of the metal came was carried out with a glass bristle brush soften with deionized water while a cotton swab and ethanol passed over each cleaned surface to remove excess debris and dry the surface.
For stabilization and aesthetic reintegration, shell panel replacements consist of two pieces of nonwoven fiberglass tissue (Neotex®) painted with Araldite® 2020 epoxy resin toned with powder pigments and acrylic paint. Metal replacements were made from white superfine Milliput® carveable epoxy putty, they were shaped with sandpaper and toned with acrylic paints. Both shell and metal replacements were attached with 40% Paraloid™ B-48N in acetone.
In order to have hang and display this as a lamp, an internal piece was constructed. It consists of shaped and soldered brass wire. A nonwoven polyester fabric (Holytex®) was wrapped around the areas which directly touched the object (avoiding galvanic corrosion). The piece was attached inside to the metal came, near the broken tip, with 40% Paraloid™ B-48N in acetone. A replacement pin was created from brass wire and coated with 18% Incralac® in toluene to prevent corrosion.
The Stavros Niarchos Foundation (SNF) fully covered the cost of the repair works and the restoration of the Patrick and Joan Leigh Fermor House as well as the cost of the necessary equipment, so that it can operate as a centre for hospitalities of notable figures from the intellectual and artistic worlds as well as a center for educational activities in collaboration with Institutions in Greece and abroad.
Ογδόντα οκτώ ελληνικά κοσμήματα του 17ου-19ου αιώνα από τη Νεοελληνική συλλογή του Μουσείου Μπενάκη, ταξίδεψαν από την Ελλάδα στην Αυστραλία, κάτω από την επιστασία δύο συντηρητριών του εργαστηρίου μετάλλου, γυαλιού και οργανικού υλικού του Μουσείου. Τα κοσμήματα συγκρότησαν την νέα θεματική έκθεση στο Hellenic Museum της Μελβούρνης με τον τίτλο The Art of Adornment τα εγκαίνια της οποίας πραγματοποιήθηκαν στις 26 Αυγούστου 2016. Η Μ. Α. Ζαχαρία και η Δ. Κοτζαμάνη που επέβλεψαν τη μεταφορά και τη συσκευασία τους, ήταν υπεύθυνες, όχι μόνο για την συντήρηση των αντικειμένων στο εργαστήριο μαζί με την συνάδελφό τους Α. Φωκά, αλλά και για τη σύνταξη των δελτίων κατάστασης διατήρησης με φωτογραφικό υλικό που είθισται να συνοδεύουν πάντα τα έργα τέχνης, τον σχεδιασμό ακρυλικών βάσεων και στηριγμάτων και την ανάρτηση των κοσμημάτων στο εκθεσιακό χώρο του Hellenic Museum. Τα κοσμήματα παρουσίαζαν αρκετές δυσκολίες που σχετίζονται τόσο με τη φύση του συγκεκριμένου αντικειμένου, όσο και με τη χρήση ποικίλων μετάλλων, τεχνικών κατασκευής, καθώς και οργανικών ή ανόργανων υλικών: Σφυρηλατημένα ή χυτά στοιχεία από ασήμι, χρυσό ή/και επιμεταλλωμένο χαλκό, συνδυάζονται με αλυσίδες, λεπτά σύρματα και κρίκους ενώ συνυπάρχουν με κοράλλια, μαργαριτάρια, ημιπολύτιμους λίθους, niello, γυαλί, σμάλτο, ύφασμα και δέρμα. Οι κατασκευαστικές ιδιαιτερότητες, καθώς και τα προβλήματα από τις μηχανικές καταπονήσεις, τις εκδορές, την απώλεια υλικού, την αποσύνθεση οργανικού υλικού, την παρουσία οξειδίων και οργανικών ενώσεων του χαλκού καθώς και το μαύρισμα του αργύρου ή του επαργυρωμένου χαλκού από την επίδραση των θειούχων ενώσεων της ατμόσφαιρας, καθόρισαν τον τρόπο συντήρησής τους με ιδιαίτερη προσοχή σε τυχόν στρέψεις των μεταλλικών στοιχείων και στην απομόνωση των οργανικών από τα ανόργανα υλικά κατά την εφαρμογή των χημικών καθαρισμών. Η πολυπλοκότητα της κατασκευής τους καθόρισε και τον τρόπο συσκευασίας τους. Τα έργα τοποθετήθηκαν πάνω σε φύλλα πολυαιθυλενίου με αντιόξινο χαρτί ή σε σακουλάκια πολυαιθυλενίου και στερεώθηκαν με καρφίδες καλυμμένες με σωλήνα πολυαιθυλενίου. Όσον αφορά στην έκθεση/στήριξη των κοσμημάτων στις προθήκες, εκτός από τις ακρυλικές βάσεις και ράβδους, χρησιμοποιήθηκαν καρφίδες και ορειχάλκινα στηρίγματα υπό μορφή κρίκων. Τα περισσότερα στελέχη μονώθηκαν με σωλήνα πολυαιθυλενίου ενώ σε αυτά που δεν υπήρχε αυτή η δυνατότητα, οι περιοχές επαφής με τα αντικείμενα, επικαλύφθηκαν με ένα λεπτό στρώμα Paraloid B72 σε ακετόνη 18% κ.β/κ.ο. και χρωματίστηκαν με ακρυλικά. Οι περιβαλλοντικές συνθήκες ρυθμίστηκαν στους 20°C, 40-45%RH και 150± lux.
Eighty eight Greek pieces of jewellery from the 17th-19th century of the Neohellenic collection of the Benaki Museum, travelled from Greece to Australia under the supervision of two conservators from the metals, glass and organic material conservation lab.The jewellery formed the new thematic exhibition of the Hellenic Museum in Melbourne titled The Art of Adornment, the opening of which took place on 26th August 2016. M. A. Zacharia and D. Kotzamani who accompanied the collection during transit were also responsible, together with their colleague A.Phoca, for the conservation of the items in the laboratory and the preparation of detailed condition reports including high resolution digital images of the objects. The team was also responsible for the design of mounts and the installation of the objects in the gallery of the Hellenic Museum. The jewellery presented several problems related both to the nature of the object and the variety of metals, manufacturing techniques and organic or inorganic materials. These included hammered or cast items made of silver, gold and/or plated copper, combined with chains, thin wires and rings, coexisting with corals, pearls, gemstones, niello, glass and enamel. These constructional characteristics together with the problems of mechanical stresses, scratches, loss of material, the decomposition of organic material, the presence of copper oxides or organic salts, as well as, the tarnishing of silver and silver plated copper due to the impact of sulphide compounds in the atmosphere, determined the conservation treatments of the objects. Special attention was given to the fine metal parts vulnerable to distortion and the isolation of the organic from the inorganic materials during chemical cleaning. The intricate design and manufacture determined the packaging specifications. The works were placed on polyethylene foam and fixed with pins covered with polyethylene tube. Regarding the installation of the jewellery in the showcases, apart from the acrylic bases and rods, pins and brass hooks were used. The metal supports were isolated from direct contact with the artefacts either with polyethylene tube or by the application of a thin layer of ParaloidB72 in acetone 18% w/v and coloured with acrylic paints. The environmental conditions were set at 20°C, 40-45% RH and 150±50 lux.
Η συντήρηση και αποκατάσταση του σιδερένιου χρηματοκιβωτίου από το πρώην Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, αποτέλεσε για το εργαστήριο ένα έργο πρόκληση. Το αντικείμενο αποτελείται από πλεγμένα φύλλα σιδήρου διαφορετικού πάχους στερεωμένα με σιδερένια καρφιά που φέρουν διακοσμητικές φολίδες. Οι σημαντικότερες φθορές και τα προβλήματα διάβρωσης που παρουσίαζε το χρηματοκιβώτιο αντιμετωπίστηκαν σταδιακά με επιφανειακό καθαρισμό των επικαθήσεων και ρύπων (εξωτερικά και εσωτερικά), με μηχανικό και χημικό καθαρισμό των προϊόντων διάβρωσης του σιδήρου και σταθεροποίησή τους, με ανόπτηση και σφυρηλάτηση των μηχανικών καταπονήσεων και παραμορφώσεων που παρουσίαζε το μέταλλο καθώς και με τη συνολική προστασία της μεταλλικής επιφάνειας από το ατμοσφαιρικό περιβάλλον και την πιθανή επαφή με γυμνά χέρια.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην παραβιασμένη και κατεστραμμένη πόρτα του χρηματοκιβωτίου η οποία συμπληρώθηκε με νεότερα μεταλλικά και ξύλινα τμήματα τα οποία είχαν κατάλληλα μορφοποιηθεί και χρωματισθεί ακολουθώντας τις παλαιότερες τεχνικές κατασκευής. Επίσης αποκαταστάθηκε τεχνητά ο κρυφός μηχανισμός ανοίγματος της πόρτας όπως συνηθιζόταν σε αντίστοιχης χρήσης αντικείμενα.
This challenging project involved the restoration and conservation of an iron safe from the former Greek Postal Savings Bank. The safe consists of different thicknesses plaited iron sheets, fastened with a pattern of domed hobnails. The surface wear and the corrosion of the safe were dealt with in stages, which consisted of cleaning of accumulated dust, dirt and pollutants (externally and internally) followed by mechanical and chemical cleaning and stabilization of the iron corrosion products. Further treatment involved annealing and hammering of the distorted metal, as well as the complete protection of the metal surface from the atmospheric environment and probable contact with bare hands.
Particular emphasis was placed on the badly damaged door of the safe, which was repaired with new pieces of metal and wooden sections properly prepared and coloured, following the evidence of the original construction techniques. Furthermore, the secret mechanism of a sliding hobnail for opening the door was restored to operate in the usual manner of such purposely designed objects.
Συνέδριο με θέμα «Η συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς: προκλήσεις και επαναπροσδιορισμοί», το οποίο συνδιοργανώνουν η Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων και το Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης του ΤΕΙ Αθήνας, και θα πραγματοποιηθεί στις 25-29 Μαΐου 2015 στην Αθήνα στο χώρο της Τεχνόπολης στο Γκάζι και στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης.
Το Τμήμα Συντήρησης συμμετέχει με την ομιλία:
∆. Κοτζαμάνη, A. Φωκά, Γ. Καρύδη, Μ. Ζαχαρία, Σ. Μπογιατζής, Ι. Καρατάσιος, Β. Περδικάτσης, Ανοίγοντας μία δίοδο επικοινωνίας με το παρελθόν: χαρακτηρισμός της φθοράς και γήρανσης κραμάτων χαλκού ύστερης αρχαιότητας από τη βυζαντινή συλλογή του Μουσείου Μπενάκη.
«Conservation of Cultural Heritage: Challenges and Reviews», which will take place in Athens Greece, from 25-29 May 2015, at the “Technopolis city of Athens” and the Acropolis Museum. Coordinated by the Directorate of Conservation of Ancient and Modern Monuments (Hellenic Ministry of Culture, Education and Religious Affairs) and the Department of Conservation of Antiquities and Works of Art (Technological Educational Institute of Athens).
D. Kotzamani, A. Phoca, G. Karydi, M. Zacharia, S. Boyatzis, I. Karatasios, V. Perdikatsis, Communicating with the past: characterization of wear and deterioration of late antiquity copper alloys from the Benaki Museum Byzantine collection.
http://www.conservationconf.gr/index.php?lang=gr
Συντήρηση ενός ιδιαίτερα καταπονημένου σταυρού, αρ. ευρ.: 46375, συλλογή Βαλαδώρου.
Ο ξυλόγλυπτος σταυρός ο οποίος χρονολογείται στα τέλη 16ου – αρχές 17ου αιώνα μ.Χ. είχε εμφανή τα σημάδια του χρόνου. Φέρει μαργαριτάρια, ένθετες γυάλινες πέτρες και ημιπολύτιμο λίθο και χυτό αργυροεπίχρυσο πλαίσιο το οποίο μιμείται συρματερή διακόσμηση.
Σκοπός των εργασιών ήταν η διερεύνηση της κατάστασης διατήρησης και η εκτέλεση των απαραιτήτων επεμβάσεων συντήρησης για την ασφαλή έκθεσή του.
Η μεταλλική επένδυση ήταν ιδιαίτερα καταπονημένη και φθαρμένη με σκισίματα, απώλειες και σε αρκετά σημεία ήταν πρόχειρα επισκευασμένη με μαλακές κολλήσεις οι οποίες και αυτές είχαν ρηγματώσεις. Η παρέμβαση με σιδερένια επικασσιτερωμένα ελάσματα και σιδερένια καρφιά αριστερά και δεξιά από το κάτω διάχωρο, θεωρήθηκε αισθητικά και στατικά ακατάλληλη. Περαιτέρω έλεγχος αποκάλυψε το σωζόμενο δέσιμο από κάτω, και ως εκ τούτου κρίθηκε απαραίτητη η αφαίρεσή των παλαιότερων παρεμβάσεων.
Επίσης εντοπίστηκε ποικιλία επικαθίσεων όπως αιθάλης, κεριών, παλαιότερων υλικών καθαρισμού, καθώς και συσσώρευση σκόνης και ρύπων, τα οποία είχαν αντιδράσει με τα ιόντα του χαλκού σχηματίζοντας προιόντα διάβρωσης. Οπτικά ανιχνεύθηκαν οξείδια, θειούχα και ανθρακικά προϊόντα του χαλκού και του αργύρου, οξικός χαλκός και σάπωνες χαλκού με επιβλαβή δράση. Όλα τα παραπάνω απομακρύνθηκαν με μηχανικό και χημικό καθαρισμό κατά τις διαδικασίες συντήρησης.
Conservation of a badly-damaged cross, inv. no.: 46375, Valadoros Collection.
This carved wooden cross dating back to the late 16th – early 17th century A.D., bears obvious signs of wear and tear. It has a cast silver gilt – frame which imitates wire filigree decoration, holds pin-mounted pearls, set glass beads and a semi-precious stone.
The aim of this project was to investigate its condition and to carry out any treatment required for it to be safely displayed.
The metal casing was particularly damaged, worn and distorted with splits, loss of material and in a number of places had been repaired with a soft solder which had also cracked. The intervention with tin-plated iron and nails to the left and right of the lower casing was considered aesthetically and statically inappropriate.
Furthermore, a considerable amount of dust and dirt had accumulated on the surface, as well as soot and wax accretions and deposits of old cleaning materials, which had reacted with copper ions forming various corrosion products. Visual examination showed copper and silver oxides, sulphides and carbonates, copper acetates, products of copper soaps with corrosive effects. All the above were removed by mechanical and chemical cleaning, during the conservation treatment.
Το αντικείμενο αποτελείται από περίτεχνη σκαλιστή, με ζωγραφικά στοιχεία, οστέινη θήκη και λαβή στις οποίες σώζεται ξύλινη εσωτερική επένδυση και λάμα από κράμα σιδήρου και έλασμα από ορείχαλκο (φωτ.1).
Μετά την μακροσκοπική και μικροσκοπική εξέταση έγινε η καταγραφή της κατάστασης διατήρησης του αντικειμένου όπου εντοπίστηκαν τα παρακάτω προβλήματα:
Επικαθήσεις ρύπων, σκόνης και διαφόρων επιβλαβών συγκολλητικών υλικών από παλαιότερες επεμβάσεις, οι οποίες είχαν εισχωρήσει τοπικά στους σωληνίσκους και στο σπογγώδες οστό (φωτ.2). Το αντικείμενο έχει υποστεί μηχανικές καταπονήσεις, ρηγματώσεις και φθορές, θραύση και αποκόλληση τμημάτων όπως και απώλεια υλικού. Η μεταλλική λάμα φέρει οξείδια του σιδήρου.
Με σκοπό την ανάδειξη και την αποκατάσταση της μορφής του αντικειμένου και τη δομική και ιστορική του ακεραιότητα, ακολούθησαν οι εξής εργασίες συντήρησης:
Καθαρισμός των επικαθήσεων και αφαίρεση των υλικών από προηγούμενες επεμβάσεις(φωτ.3).
Συγκόλληση των αποκολληθέντων μερών της θήκης και λαβής με αντιστρεπτή ακρυλική κόλλα HMG B72. Συμπλήρωση των ρωγμών με μικροσφαιρίδια γυαλιού εμποτισμένα σε διάλυμα Paraloid B72, 30% κ.β. σε ακετόνη. Ακολούθησε αισθητική αποκατάσταση με ακρυλικά χρώματα.
Τα προϊόντα διάβρωσης του σιδήρου απομακρύνθηκαν με τη χρήση μηχανικών και χημικών μέσων και προστασία με μικροκρυσταλλικό κερί.
The object consists of a finely carved bone scabbard and hilt with painted elements, of which a wooden internal lining and a ferrous blade with a brass component, are preserved (photo 1). Following macroscopic and microscopic examination, the state of preservation of the object was recorded and the following problems were identified: pollutant and dust deposits, as well as other harmful adhesives from previous interventions had penetrated some of the tubes and the spongy bone (photo 2). The item suffered from wear, cracking and fractures, the detachment of parts as well as material loss. The metal blade had developed iron oxides.
In order to enhance and restore the shape of the object and its structural and historical integrity, the following conservation treatments were applied: The object was surface cleaned and deposits from previous interventions were removed (photo3). The detached parts were adhered using reversible acrylic glue HMG B72. The cracks were filled with glass microballoons in Paraloid B72, 30% in acetone then colour matched with acrylic colours.
Iron corrosion products were removed by mechanical and chemical means and protection was secured with the application of microcrystalline wax.
Στo πλαίσια της έκθεσης Η Τέχνη της Φιλοξενίας – Ζωγραφισμένοι δίσκοι του 19ου αιώνα από την Ελλάδα και την Τουρκία, πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις της τεχνικής και των υλικών κατασκευής μεταλλικών δίσκων. Το Εργαστήριο Συντήρησης Μεταλλικών Αντικειμένων ανέλαβε τη μελέτη και την ανάλυση των υλικών κατασκευής, μεταλλικών δίσκων του 19ου αιώνα, τα αποτελέσματα των οποίων δημοσιεύονται στο άρθρο του καταλόγου της έκθεσης:
Maria-Achtida Zacharia, Despoina Kotzamani, VassilisPaschalis, Anthea Phoca, Vassiliski Kantarelou, Giannis Karatasios, Georgios Chrissikos, 2013. «The invisible features of serving trays – technical examination and materials analysis», στο F. Nessi, M Hatzaki, (ed.), Rituals of Hospitality. Athens: Melissa. 230-251
ISBN 978 960 204 3271
http://www.melissabooks.com/news.php?op=viewnews&newsid=15
http://www.benaki.gr/index.asp?lang=en&id=202020001&sid=1346
Μουσείο Μπενάκη | Τμήμα Συντήρησης 
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.