Ξενάγηση και ομιλίες σε μεταπτυχιακούς φοιτητές του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας

Την Τετάρτη 13 και την Πέμπτη 14 Δεκεμβρίου, στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, το Τμήμα Συντήρησης υποδέχθηκε φοιτητές του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Αρχαιολογία Πεδίου και Υλικός Πολιτισμός» του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Στο πλαίσιο του σεμιναριακού μαθήματος με τίτλο «Θέματα βυζαντινής αρχαιολογίας Ι: Βυζαντινες εικόνες, τέχνη, τεχνική και τεχνολογία«, του ακαδ. έτους 2023-2024 πραγματοποιήθαν ξενάγηση και κύκλος ομιλιών. Συμμετείχαν οι: Μαρία Βασιλάκη, Στέργιος Στασινόπουλος, Ιωάννης Βαραλής, Στεφανία Χλουβεράκη, Αλεξάνδρα Καλλιγά, Λένια Φαρμακαλίδου και Βασίλης Πασχάλης.

 

Μουσείο Μπενάκη 13-14 | Benaki Museum 13-14

Κ. Μιλάνου – Χ. Βουρβοπούλου – Λ. Βρανοπούλου – Α. Καλλιγά. Τεχνολογική εξέταση κρητικών εικόνων που χρονολογούνται από τα τέλη του 14ου έως τα μέσα του 15ου αιώνα.

Στέργιος Στασινόπουλος. Εικόνα με τον άγιο Νικόλαο και σκηνές του βίου του: συντήρηση και τεχνική ανάλυση.

K. Milanou – Ch. Vourvopoulou – L. Vranopoulou – A. Kalliga. A technological examination of Cretan icons dating from the end of the 14th to the middle of the 15th century.

Stergios Stassinopoulos. An icon of St Nicholas with scenes from his life by the painter Angelos: conservation and technical analysis.

bm-13-4

Ομιλίες στο Διεθνές Συμπόσιο με αφορμή την έκθεση «Χειρ Αγγέλου»

Στο Διεθνές Συμπόσιο που οργανώθηκε στο πλαίσιο της έκθεσης ΄Χειρ Αγγέλου΄ 1400 – 1450: Η καλλιτεχνική παραγωγή στην Κωνσταντινούπολη, τη Βενετία και τη βενετοκρατούμενη Κρήτη, έγιναν οι εξής ομιλίες από το Τμήμα Συντήρησης:

  • Σ. Στασινόπουλος: Συντηρώντας την εικόνα του αγίου Νικολάου του ζωγράφου Αγγέλου.
  • Χ. Βουρβοπούλου, Ε. Βρανοπούλου, Α. Καλλιγά, Κ. Μιλάνου: Τεχνολογική εξέταση κρητικών εικόνων (τέλη 14ου – μέσα 15ου αι.).

http://www.benaki.gr/index.asp?lang=gr&id=203000001&sid=982

https://plus.google.com/u/0/photos/103022732024519677612/albums/5823936130984278593

P1030535 P1030518

Works of Art: Conservation Science Today

Το Εργαστήριο Συντήρησης Ζωγραφικών Έργων συμμετείχε στο συνέδριο «Works of Art: Conservation Science Today» που διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και την Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία της Θεσσαλονίκης με τις εξής παρουσιάσεις:

Οι Ελένη Βερόνικα Φαρμακαλίδου, Δημήτρης Λαμπάκης και Ιωάννης Καραπαναγιώτης,  με ανακοίνωση τοίχου με θέμα, Multi-analytical Investigation of Icons from the Cretan School.

Οι Βίκυ Κανταρέλου, Καλυψώ Μιλάνου, Χρύσα Βουρβοπούλου, Λένα Βρανοπούλου, Αλεξάνδρα Καλλιγά με ομιλία με θέμα Combined non-destructive analysis on two icons attributed to the 15th century painter Angelos.

Οι Στέργιος Στασινόπουλος και Ελένη-Βερόνικα Φαρμακαλίδου με ομιλία με θέμα, The methodology of the conservation of icons and paintings on wooden panel support: case treatment studies in the Conservation Laboratory of the Benaki Museum.

Δημοσιεύσεις στο επιστημονικό περιοδικό του Μουσείου Μπενάκη σχετικές με την εικόνα Tης Βάπτισης του Δ. Θεοτοκόπουλου

Το Τμήμα Συντήρησης του Μουσείου Μπενάκη ανέλαβε τις αναλύσεις των υλικών κατασκευής και της τεχνικής, της εικόνας Tης Βάπτισης του Χριστού του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου (El Greco), που απέκτησε προσφάτως το Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου στην Κρήτη. Η συντήρηση πραγματοποιήθηκε από το Στέργιο Στασινόπουλο, ενώ για τις φυσικοχημικές αναλύσεις συνεργάστηκαν οι εξής φορείς: Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. Δημόκριτος – Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής, ΘΕΤΙΣ authentics Ε.Π.Ε., Ι.Τ.Ε. – Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ, Forth-Photonics, Ε.Ι.Ε. – Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας και το Διαγνωστικό Κέντρο Ορμύλια.

Τα αποτελέσματα των αναλύσεων καθώς και οι εργασίες συντήρησης του έργου δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό του Μουσείου Μπενάκη.

  • Σ. Στασινόπουλος, 2005. «Η Βάπτιση Του Χριστού του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Περιγραφή – Κατάσταση – Συντήρηση», στο Μουσείο Μπενάκη 5 2005. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 71-85
  • Ε. Αλούπη, Β. Πασχάλης, Σ. Στασινόπουλος, Β. Τορνάρη, Δ. Άγγλος, Α. Καρύδας, Β. Γκιώνης, Γ. Χρυσικός, 2005. «Εξέταση ανάλυση και τεκμηρίωση της Βάπτισης του Χριστού του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου με με καταστρεπτικές τεχνικές», στο Μουσείο Μπενάκη 5 2005. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 87-114

ISSN 1109-4109

http://www.benaki.gr/index.asp?id=50401&lang=gr&sid=481

http://www.benaki.gr/index.asp?id=5040101&lang=gr&sid=57

http://www.benaki.gr/index.asp?id=5040101&lang=gr&sid=56

christ_head_1000 76a copy OLYMPUS DIGITAL CAMERA xrf_blue xrf1S4_stage_visr Total_vis_A

Συντήρηση ξυλόγλυπτου τέμπλου στο ναό του Προφήτη Ηλία Τυρνάβου

Το εργαστήριο Συντήρησης Ζωγραφικών Έργων και Ξυλογλύπτων ανέλαβε τη συντήρηση του ξυλόγλυπτου τέμπλου και του δεσποτικού θρόνου του Προφήτη Ηλία Τυρνάβου, που χρονολογούνται στον όψιμο 18ο αιώνα.

Αρχικά έγινε μελέτη όλων των κλιματολογικών παραμέτρων του ναού και της τεχνικής κατασκευής των αντικειμένων. Καταγράφηκαν οι τιμές σχετικής υγρασίας και θερμοκρασίας για μεγάλο διάστημα, ταυτοποιήθηκε το είδος του ξύλου, κατανοήθηκε ο τρόπος στήριξής του, εντοπίστηκαν τα σημεία φθορών και έγιναν οι απαραίτητες δοκιμές καθαρισμού. Με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν αποφασίστηκε η σειρά των εργασιών και οι μέθοδοι και τα υλικά που θα χρησιμοποιούνταν. Η πρόταση συντήρησης κατατέθηκε και εγκρίθηκε από τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων.

Το τέμπλο εμφάνιζε σημαντική φθορά από ξυλοφάγα έντομα, κυρίως στα θωράκια της βάσης, τοπικά μειωμένη μηχανική αντοχή καθώς και αρκετά σπασίματα και απώλειες του ξυλόγλυπτου διάκοσμου στο επιστύλιο. Εκτεταμένες νεότερες επεμβάσεις με ποικίλα υλικά είχαν καλύψει εξολοκλήρου το αρχικά άβαφο ανάγλυφο, με αποτέλεσμα την άμβλυνση των λεπτομερειών του και την αισθητική αλλοίωσή του. Επάλληλα στρώματα καστανού και πράσινου ελαιοχρώματος και βερνικιού σε όλη την επιφάνεια, μπρουτζίνας στην άμπελο, την επίστεψη και τις περιστέρες, καθώς και τσιμέντου στη βάση, κάλυπταν το τέμπλο, ενώ με καστανό ελαιόχρωμα είχε βαφεί το δεσποτικό.

Πριν την έναρξη των εργασιών συντήρησης, ο ναός σφραγίστηκε και πραγματοποιήθηκε απεντόμωση. Η αφαίρεση των οξειδωμένων βερνικιών, των επιζωγραφίσεων και των επικαθήσεων πραγματοποιήθηκε με χρήση χημικών και μηχανικών μέσων (νυστέρι και μικροαμμοβολή). Με την ολοκλήρωση των καθαρισμών αναδείχθηκε η αρχική μορφή του τέμπλου και του δεσποτικού θρόνου και οι διακοσμητικές τους λεπτομέρειες. Στις σαθρές περιοχές του φορέα έγινε εμποτισμός με συνθετική ρητίνη. Τα σπασμένα τμήματα στερεώθηκαν και όπου ήταν απαραίτητο συμπληρώθηκαν με νέα. Τέλος έγινε αισθητική αποκατάσταση των νέων τμημάτων ξύλου και όλες οι επιφάνειες τόσο του τέμπλου όσο και του δεσποτικού θρόνου, καλύφθηκαν με συνθετικό βερνίκι το οποίο τοποθετήθηκε με ψεκασμό.

Tyrnavos Church Tyrnavos before conservation 01 Tyrnavos before conservation 02 Tyrnavos before conservation 3 Tyrnavos cleaning 02 Tyrnavos cleaning 01 Tyrnavos afterconservation 01 Tyrnavos after conservation 02 Tyrnavos wood cross section