Relics of the Past Treasures of the Greek Orthodox Church and the Population Exchange: From the Benaki Museum Collections

Το τμήμα συντήρησης επιμελήθηκε τα δελτία κατάστασης των αντικειμένων για την έκθεση, Relics of the Past Treasures of the Greek Orthodox Church and the Population Exchange: From the Benaki Museum Collections (Κειμήλια από το παρελθόν : Θησαυροί της ελληνορθόδοξης Εκκλησίας και η Ανταλλαγή των πληθυσμών), που πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη. Επίσης ομάδα συντηρητών συνόδευσε τα αντικείμενα στην από την Ελλάδα στην Ελβετία και έκανε το στήσιμο της έκθεσης. Η έκθεση εγκαινιάζει τη λειτουργία του «Μουσείου Χριστιανικής Τέχνης» στο Ορθόδοξο Κέντρο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Chambésy Γενεύης, παρουσιάζοντας τα κειμήλια που έφεραν οι πρόσφυγες στην Ελλάδα μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών.

The convention signed by Greece and Turkey in 1923, mandating the exchange of Christian and Muslim populations, provided for the transference of movable communal property by the members of both communities. In the case of the Greek-Christian populations of Asia Minor (Anatolia), the Pontos (Black Sea) and Eastern Thrace, their communal property consisted of the ecclesiastical silverware, embroidery, icons, liturgical manuscripts and books, which comprised the contents of the sacristies in their churches and monasteries.
The 90 liturgical objects, icons and vestments displayed in this exhibition originate in areas where medieval and later Greek culture flourished. Their provenance and inscribed dedications indicate the historical course of the Christian populations in the Ottoman empire setting them within the administrative and political framework which enabled them to thrive, and highlight their regional characteristics.

A team of conservators prepared the loan for travelling, filed condition reports, supervised packing and travelled with the objects to Geneva, ensuring correct handling and installation of the artefacts in the exhibition halls.

http://www.benaki.gr/index.asp?id=20205&sid=1005&cat=0&lang=gr

https://plus.google.com/u/0/photos/103022732024519677612/albums/5742402651920740897

P1030885 P1030863 P1030934 P1030930 P1030956 P1030940 P1040186 P1040182

Ομιλίες στο Διεθνές Συμπόσιο με αφορμή την έκθεση «Χειρ Αγγέλου»

Στο Διεθνές Συμπόσιο που οργανώθηκε στο πλαίσιο της έκθεσης ΄Χειρ Αγγέλου΄ 1400 – 1450: Η καλλιτεχνική παραγωγή στην Κωνσταντινούπολη, τη Βενετία και τη βενετοκρατούμενη Κρήτη, έγιναν οι εξής ομιλίες από το Τμήμα Συντήρησης:

  • Σ. Στασινόπουλος: Συντηρώντας την εικόνα του αγίου Νικολάου του ζωγράφου Αγγέλου.
  • Χ. Βουρβοπούλου, Ε. Βρανοπούλου, Α. Καλλιγά, Κ. Μιλάνου: Τεχνολογική εξέταση κρητικών εικόνων (τέλη 14ου – μέσα 15ου αι.).

http://www.benaki.gr/index.asp?lang=gr&id=203000001&sid=982

https://plus.google.com/u/0/photos/103022732024519677612/albums/5823936130984278593

P1030535 P1030518

Ομιλία με αφορμή την έκθεση «Χειρ Αγγέλου. Ένας ζωγράφος στη βενετοκρατούμενη Κρήτη»

Με αφορμή την έκθεση «Χειρ Αγγέλου». Ένας ζωγράφος στη βενετοκρατούμενη Κρήτη, πραγματοποιήθηκαν διαλέξεις σχετικές με το έργο του ζωγράφου. Το Τμήμα Συντήρησης συμμετείχε με την ομιλία:

Χ. Βουρβοπούλου, Ε. Βρανοπούλου, Α. Καλλιγά, Κ. Μιλάνου: Εικόνες με την υπογραφή Χειρ Αγγέλου: Παρατηρήσεις σχετικές με το ζωγραφικό τρόπο, την τεχνική και τα υλικά κατασκευής.

Works of Art: Conservation Science Today

Το Εργαστήριο Συντήρησης Ζωγραφικών Έργων συμμετείχε στο συνέδριο «Works of Art: Conservation Science Today» που διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και την Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία της Θεσσαλονίκης με τις εξής παρουσιάσεις:

Οι Ελένη Βερόνικα Φαρμακαλίδου, Δημήτρης Λαμπάκης και Ιωάννης Καραπαναγιώτης,  με ανακοίνωση τοίχου με θέμα, Multi-analytical Investigation of Icons from the Cretan School.

Οι Βίκυ Κανταρέλου, Καλυψώ Μιλάνου, Χρύσα Βουρβοπούλου, Λένα Βρανοπούλου, Αλεξάνδρα Καλλιγά με ομιλία με θέμα Combined non-destructive analysis on two icons attributed to the 15th century painter Angelos.

Οι Στέργιος Στασινόπουλος και Ελένη-Βερόνικα Φαρμακαλίδου με ομιλία με θέμα, The methodology of the conservation of icons and paintings on wooden panel support: case treatment studies in the Conservation Laboratory of the Benaki Museum.

Combined non-destructive analysis of two icons attributed to the 15th century painter Angelos

Στο συνέδριο «Works of Art: Conservation Science Today» που διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και την Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία της Θεσσαλονίκης το Εργαστήριο Συντήρησης Ζωγραφικών Έργων σε συνεργασία με το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος παρουσίασαν την εξής ομιλία:

V. Kantarelou, K. Milanou, C. Vourvopoulou, L. Vranopoulou, Combined non-destructive analysis of two icons attributed to the 15th century painter Angelos.

 

Χειρ Αγγέλου. Ένας ζωγράφος εικόνων στη Βενετοκρατούμενη Κρήτη

Συντηρητές από τα Εργαστήρια Συντήρησης Ζωγραφικών Έργων και Χαρτιού, ανέλαβαν τον έλεγχο της κατάστασης διατήρησης όλων των έργων για την έκθεση, Χειρ Αγγέλου. Ένας ζωγράφος εικόνων στη Βενετοκρατούμενη Κρήτη. Επίσης είχαν την επίβλεψη της ανάρτησης τους.

http://www.benaki.gr/index.asp?lang=gr&id=202010001&sid=919

Xeir Angelou 04 Xeir Angelou 02 Xeir Angelou 05 Xeir Angelou 03 Xeir Angelou 01

Υποστήριξη πτυχιακής εργασίας με θέμα τα υλικά ζωγραφικής που χρησιμοποιούσε ο Ν. Χ. Γκίκας.

Πτυχιακή εργασία της Βασιλικής Σπάχου με θέμα: Ανάπτυξη μεθοδολογίας για την ανάλυση χρωστικών του 20ου αιώνα. Εφαρμογή σε υλικά ζωγραφικής και σε δύο ζωγραφικά έργα του Νίκου Χατζηκυριάκου Γκίκα που ανήκουν στη Συλλογή του Μουσείου Μπενάκη.
Την επίβλεψη ανέλαβε ο καθηγητής Σταμάτης Μπογιατζής ενώ την υποστήριξη από την πλευρά του Μουσείου Μπενάκη, ο Βασίλης Πασχάλης. Στον τομέα της ανάλυσης των υλικών ζωγραφικής με το ΑΤΕΙ Αθηνών και το Μουσείο Μπενάκη συνεργάστηκε η Βασιλική Κανταρέλου από το Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής του Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. Δημόκριτος.

Το υλικό που εξετάστηκε αποτελείται από 40 χρωστικές σε διάφορες μορφές (σκόνες, σωληνάρια, γυάλινα δοχεία και παλέτες). Αυτές εξετάστηκαν με φασματοσκοπία υπερύθρου (FT-IR), αλλά και με τις μη καταστρεπτικές μεθόδους της φασματοσκοπίας φθορισμού ακτίνων Χ (XRF) και της έγχρωμης υπέρυθρης φωτογραφίας (FCIR). Τα έργα με τίτλους Φιαλίδια ταμπάκου (ΠΧΓ 127) και Προοπτικό Ι (ΠΧΓ 75), του 1963 και του 1977-79 αντίστοιχα, ερευνήθηκαν με τις παραπάνω μη καταστρεπτικές μεθόδους. Από τις αναλύσεις προέκυψε πληθώρα αποτελεσμάτων που μπορούν να συνοψιστούν στα εξής: Από τις κλασικές ιστορικές χρωστικές ταυτοποιήθηκαν εκτός του λευκού του μολύβδου, ολόκληρη η ομάδα των κίτρινο-καφέ-κόκκινων οξειδίων του σιδήρου. Επίσης, ανιχνεύθηκαν χρωστικές όπως η πράσινη γη, το μαύρο του ελεφαντοστού, το ινδικό μπλε και η αλιζαρίνη. Παράλληλα με αυτές ταυτοποιήθηκαν πολλές νεότερες χρωστικές. Εκτός των λευκών του ψευδαργύρου και του τιτανίου, εμφανίζονται πολλές κίτρινο-πράσινες χρωστικές με βάση τα οξείδια και άλατα του χρωμίου και του χαλκού. Τέλος, εκτεταμένη είναι η χρήση του μπλε του κοβαλτίου και του κόκκινου του καδμίου.

Ghikas Painting 02 Ghikas Painting 01 Ghikas colors Ghikas samples Ghikas red pigment vis-ir Ghikas XRF 01 Ghikas FCIR 02 Ghikas FCIR 01 Ghikas EKEFE Ghikas TEI Ghikas XRF 02

Elemental Tagging Technology for the Authentication of Artworks.

Συμμετοχή στο διεθνές συνέδριο του IIC που πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη.

Paschalis, V., Aloupi, E., Aslani, I., Karydas, A.G. Elemental Tagging Technology for the Authentication of Artworks. IIC Congress, Conservation and the Eastern Mediterranean, Istanbul, September 20-24, 2010.

https://www.iiconservation.org/node/1447

Tess IIC

Investigation of painting materials and identification of pigments in the work of Nikos-Hadjikyriakos-Ghikas.

Συμμετοχή με ανακοίνωση τοίχου στο διεθνές συνέδριο του IIC που πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Αφορά τις αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν σε υλικά ζωγραφικής που βρέθηκαν στο εργαστήριο του Ν.Χ. Γκίκα καθώς και σε δύο έργα του που ανήκουν στη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη. Για τις αναλύσεις συνεργάστηκαν το Α.Τ.Ε.Ι. Αθήνας, το Ε.Κ.Ε.Φ.Ε Δημόκριτος και το Μουσείο Μπενάκη.

Spachou V., Kantarelou V., Karydas A.G., Paschalis V., Alexopoulou A., and Boyatzis S. Investigation of painting materials and identification of pigments in the work of Nikos-Hadjikyriakos-Ghikas. IIC Congress, Conservation and the Eastern Mediterranean, Istanbul, September 20-24, 2010.

https://www.iiconservation.org/node/1462

Poster ICOM_Istanbul2010

Διασφάλιση Ταυτότητας Έργων Τέχνης

Στο τεύχος 9 (2009) του επιστημονικού περιοδικού του Μουσείου Μπενάκη παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του Ερευνητικού Προγράμματος με τίτλο Έλεγχος Αυθεντικότητας και Διασφάλιση Ταυτότητας Αρχαιολογικών Αντικειμένων, Έργων Τέχνης και Τεχνολογικά Πιστών Αντιγράφων με Μη Καταστρεπτικές Τεχνικές και Τεχνολογίες Ενσωματωμένης Στοιχειακής Σήμανσης (ΤΕΣΣ), το οποίο χρηματοδοτήθηκε από την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας ΓΓΕΤ/ΠΕΠ Ν. Αττικής, με συγχρηματοδότηση από την ΕΕ/Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και στο οποίο συμμετείχαν το Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», το Τμήμα Συντήρησης του Μουσείου Μπενάκη, και η εταιρία ΘΕΤΙΣ authentics ΕΠΕ. Επιστημονικοί υπεύθυνοι το προγράμματος είναι οι Ανδρέας Καρύδας (ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος), Βασίλης Πασχάλης (Μουσείο Μπενάκη) και Ελένη Αλούπη-Σιώτη (ΘΕΤΙΣ authentics).

Βασική αρχή της μεθόδου ΤΕΣΣ αποτελεί η ενσωμάτωση χημικών ιχνηθετών στο σώμα ή και στο υάλωμα τεχνολογικά αυθεντικών αντιγράφων αρχαίων κεραμικών, καθώς και σε υλικά που χρησιμοποιούνται κατά τη συντήρηση και αποκατάσταση αρχαιολογικών αντικειμένων και έργων τέχνης.

Ι. Ασλάνη, Ε. Αλούπη-Σιώτη, Α.Γ. Καρύδας, Β. Πασχάλης, 2009. «Διασφάλιση της ταυτότητας αρχαιολογικών αντικειμένων, έργων τέχνης και τεχνολογικά πιστών αντιγράφων με μη καταστρεπτικές τεχνικές και τεχνολογίες ενσωματωμένης στοιχειακής σήμανσης (ΤΕΣΣ)», στο Μουσείο Μπενάκη 9 2009. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 61-69

ISSN 1109-4109

http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/benaki/article/view/1762

http://www.benaki.gr/index.asp?id=50401&sid=703&cat=0&lang=gr

http://www.benaki.gr/index.asp?id=4060105&lang=gr

http://www.researchgate.net/publication/235641663_Elemental_Tagging_Technology_for_the_Authentication_of_Artwork_%28in_greek_with_english_synopsis%29

12 2ColorsSpectraEKEFE

ΒΗΜΑ Science – Αόρατη Υπογραφή

Παρουσίαση της μεθόδου προστασίας έργων τέχνης με την μέθοδο της στοιχειακής σήμανσης έργων τέχνης στο ένθετο Science της εφημερίδας ΒΗΜΑ (24.01.10).

https://benakiconservation.wordpress.com/2009/11/19/%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%AF%CE%BF-%CE%BC%CF%80%CE%B5%CE%BD%CE%AC%CE%BA%CE%B7-9-2009/

BHMAscience_1_20100124-6

Elemental Tagging Technology for the Authentication of Artwork

Paschalis, V., Aloupi, E., Aslani, I., Karydas, A.G. Elemental Tagging Technology for the Authentication of Artwork. Forum Conservation, Sofia, April 24-28, 2009.

Τα χάλκινα πολυκάνδηλα του Μουσείου Μπενάκη (επίμετρο)

Δ. Κοτζαμάνη, Ι. Ασλάνη, 2009. «Τα χάλκινα πολυκάνδηλα του Μουσείου Μπενάκη» (επίμετρο), στο Μουσείο Μπενάκη 8 2008. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 107-114

The golden Kylix inv. No. 2108 of the Benaki Museum: Technical report

D. Kotzamani, V. Kantarelou, Ch. Sofou and A. G. Karydas, 2009. «The golden Kylix inv. No. 2108 of the Benaki Museum: Technical report», στο Μουσείο Μπενάκη 8 2008. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 39-61

Τάματα: Μέταλλο, τεχνική, φθορά και προτάσεις για τη συντήρησή τους

Η Βάια Παπαζήκου, απόφοιτη του Α.Τ.Ε.Ι. Αθήνας, παρουσίασε το 2008 τη πτυχιακή της εργασίας με θέμα Τάματα: Μέταλλο, Τεχνική, φθορά και προτάσεις για τη συντήρησή τους, και η οποία συνυπογράφει μαζί με τις Δ. Κοτζαμάνη και Ι. Ασλάνη τη μελέτη με τίτλο Τα ασημένια Τάματα της συλλογής Παϊδούση από το Μουσείο Μπενάκη: χαρακτηρισμός της σύστασης και τεχνικά ζητήματα, η οποία παρουσιάστηκε σε ανακοίνωση τοίχου στο 4ο συνέδριο αρχαιομετρίας.

Thesis image 06a Thesis image 06b

Επάνω το τάμα με αρ. ευρ. 37141 με τη μορφή χεριού, και κάτω πλάγια τομή δείγματος αυτού (200x) όπου διακρίνονται συμπιεσμένοι και αρκετά επιμηκυμένοι. κρύσταλλοι κόκκινου και άσπρου χρώματος που αποδίδονται σε χαλκό και άργυρο αντίστοιχα. Η όψη αυτή σχετίζεται με μικροδομές αντικειμένων που η επιφάνειά τους έχει υποστεί εμπλουτισμό.

Thesis image 08

Λεπτομέρεια από την επιφάνεια του τάματος με αρ. ευρ. 36641 η οποία είναι διακοσμημένη με διαφορετικής απόληξης εργαλεία κρούσης.

Ομιλίες στο 5ο Συμπόσιο της Ελληνικής Αρχαιομετρικής Εταιρίας

Στο 5ο Συμπόσιο της Ελληνικής Αρχαιομετρικής Εταιρίας το Εργαστήριο Ζωγραφικών Έργων συμμετείχε με την εξής παρουσιάσεις:

Aloupi E., Aslani I., Karydas A.G., Paschalis V. Venetian glass and glassy materials in El Greco’s paintings from his early period in Crete.

Δ. Σοκαράς, Σ. Καραμπαγιά, Ε. Μπιστέκος, Λ. Γεωργίου, J. Salomon, M. Bogovac, Α. Λαγογιάννης, Σ. Χαρισσόπουλος, Β. Κανταρέλου, Ε. Αλούπη, Ι. Ασλάνη, Β. Πασχάλης, Α. Καρύδας, The New External Ion-Beam Station at the Demokritos tandem 5.5 MV Accelerator for Complete Elemental Characterization of Artworks and Ancient Artefacts.

Εικόνες με την υπογραφή ‘Χειρ Αγγέλου’. Η τεχνική ενός Κρητικού ζωγράφου του 15ου αιώνα

Οι Κ. Μιλάνου, Χ. Βουρβοπούλου, Λ. Βρανοπούλου και Α. Καλλιγά είχαν την επιμέλεια της έκδοσης του συλλογικού τόμου Εικόνες με την υπογραφή ‘Χειρ Αγγέλου’ στον οποίο παρουσιάζονται αναλύσεις της τεχνικής και των υλικών των έργων του Αγγέλου.

Κ. Μιλάνου, Χ. Βουρβοπούλου, Λ. Βρανοπούλου και Α. Καλλιγά (2008). «Η τεχνική της ζωγραφικής του Αγγέλου. Καταγραφή της κατασκευής των υλικών και του ζωγραφικού τρόπου επτά ενυπόγραφων εικόνων», στο Εικόνες με την υπογραφή ‘Χειρ Αγγέλου’. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 19-113

ISBN 978-960-476-016-9

http://www.benaki.gr/index.asp?lang=gr&id=50501&sid=605

DSC_7543Εικ1a Εικ58aΕικ64 Εικ32

The new external ion-beam station at the Demokritos Tandem 5.5 MV accelerator: A unique analytical tool in the fields of cultural heritage and environmental science

Ανακοίνωση στο 17ο συμπόσιο της Ελληνικής Εταιρίας Πυρηνικής Φυσικής με θέμα τη χρήση του επιταχυντή σωματιδίων στην διερεύνηση αντικειμένων της πολιτιστικής κληρονομιάς.

D. Sokaras, S. Karabagia, E. Bistekos, L. Georgiou, J. Salomon, M. Bogovac, A. Lagoyannis, S. Harissopulos, V. Kantarelou, E. Aloupi, I. Aslani, V. Paschalis and A.G. Karydas. The new external ion-beam station at the Demokritos Tandem 5.5 MV accelerator: A unique analytical tool in the fields of cultural heritage and environmental science. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 30-31 Μαΐου 2008.

Iwanninanew

Συμμετοχή στο διεθνές forum για τη συντήρηση στη Σόφια, Βουλγαρία.

Συμμετοχή με ανακοίνωση τοίχου στο διεθνές forum για τη συντήρηση που πραγματοποιήθηκε στη Σόφια της Βουλγαρίας.

Aloupi, E., Paschalis, V., Aslani, I., Karydas, A.G. Adoration of the Magi, by Domenicos Theotokopoulos. Identification of pigments by implementation of non destructive physicochemical techniques. Forum Conservation, Sofia, April 11-19, 2008

Poster_bulgaria_01

Συντήρηση χάλκινων βυζαντινών κοσμημάτων

Πτυχιακή εργασία της απόφοιτης του Α.Τ.Ε.Ι. Αθήνας, Χρυσούλας Σοφού (εισηγήτρια Δ. Κοτζαμάνη) με θέμα, Συντήρηση χάλκινων βυζαντινών Κοσμημάτων από τη συλλογή του μουσείου Μπενάκη, που ολοκληρώθηκε και παρουσιάστηκε το Μάρτιο του 2008.

Thesis image 01

Μικρογραφία ορειχάλκινου δείγματος από το περικάρπιο 22026 μίας φάσης (α) μετά από τα επαναλαμβανόμενα στάδια σφυρηλάτησης και ανόπτησης με αρκετές διδυμίες (265x). Οι διδυμίες δεν εμφανίζονται ευθύγραμμες, γεγονός που σημαίνει ότι η τελευταία κατεργασία που υπέστη το αντικείμενο ήταν η σφυρηλάτηση χωρίς όμως να είναι τόσο έντονη ώστε να εμφανιστούν γραμμές πίεσης.

Κάτω, λεπτομέρεια από τον εγχάρακτο διάκοσμο του περικαρπίου με αρ. ευρ. 39180 και  κάθετη τομή των ομόκεντρων κύκλων και ενδεικτικός τρόπος εγχάραξης.

Thesis image 02 Thesis 01Thesis image 04

Analysis and documentation of The Baptism by Domenicos Theotokopoulos using non-destructive physicochemical techniques II. A first comparison with The Adoration of the Magi from the Benaki Museum.

Στο διεθνές συνέδριο του ICOM για τον τομέα των εικόνων παρουσιάστηκαν συνδυαστικά τα αποτελέσματα από τις μη-καταστρεπτικές αναλυτικές τεχνικές που πραγματοποιήθηκαν σε δύο έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Για τις αναλύσεις συνεργάστηκαν επιστήμονες από το Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. Δημόκριτος, το Ε.Ι.Ε., τη Θετις Authentics, το Ι.Τ.Ε., και το Μουσείο Μπενάκη.

Aloupi, E., Paschalis, V., Stassinopoulos, S., Aslani, I., Karydas, A.G., Anglos, D., Gionis, V., Chryssikos, G. Analysis and documentation of The Baptism by Domenicos Theotokopoulos using non-destructive physicochemical techniques II. A first comparison with The Adoration of the Magi from the Benaki Museum. International Metting ICOM, Icons: Approaches to research, conservation & ethical issues, Athens, December 3-7, 2006.

Greco Benaki visGreco Benaki IR-VisGreco Benaki detailGreco Benaki IR detail 02Greco Benaki IR detail 01Greco Benaki FTIRGreco Benaki XRF

Non destructive analysis of El Greco’s Baptism of Christ

Aloupi E., Paschalis V., Aslani I., Karydas A.G., Non destructive analysis of El Greco’s Baptism of Christ. Synchrotron radiation in art and archeology, Berlin, September 27-29, 2006.

Δημοσιεύσεις στο επιστημονικό περιοδικό του Μουσείου Μπενάκη σχετικές με την εικόνα Tης Βάπτισης του Δ. Θεοτοκόπουλου

Το Τμήμα Συντήρησης του Μουσείου Μπενάκη ανέλαβε τις αναλύσεις των υλικών κατασκευής και της τεχνικής, της εικόνας Tης Βάπτισης του Χριστού του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου (El Greco), που απέκτησε προσφάτως το Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου στην Κρήτη. Η συντήρηση πραγματοποιήθηκε από το Στέργιο Στασινόπουλο, ενώ για τις φυσικοχημικές αναλύσεις συνεργάστηκαν οι εξής φορείς: Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. Δημόκριτος – Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής, ΘΕΤΙΣ authentics Ε.Π.Ε., Ι.Τ.Ε. – Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ, Forth-Photonics, Ε.Ι.Ε. – Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας και το Διαγνωστικό Κέντρο Ορμύλια.

Τα αποτελέσματα των αναλύσεων καθώς και οι εργασίες συντήρησης του έργου δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό του Μουσείου Μπενάκη.

  • Σ. Στασινόπουλος, 2005. «Η Βάπτιση Του Χριστού του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Περιγραφή – Κατάσταση – Συντήρηση», στο Μουσείο Μπενάκη 5 2005. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 71-85
  • Ε. Αλούπη, Β. Πασχάλης, Σ. Στασινόπουλος, Β. Τορνάρη, Δ. Άγγλος, Α. Καρύδας, Β. Γκιώνης, Γ. Χρυσικός, 2005. «Εξέταση ανάλυση και τεκμηρίωση της Βάπτισης του Χριστού του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου με με καταστρεπτικές τεχνικές», στο Μουσείο Μπενάκη 5 2005. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 87-114

ISSN 1109-4109

http://www.benaki.gr/index.asp?id=50401&lang=gr&sid=481

http://www.benaki.gr/index.asp?id=5040101&lang=gr&sid=57

http://www.benaki.gr/index.asp?id=5040101&lang=gr&sid=56

christ_head_1000 76a copy OLYMPUS DIGITAL CAMERA xrf_blue xrf1S4_stage_visr Total_vis_A

Complementary use of PIXE-alpha and XRF portable systems for the non-destructive and in situ characterization of gemstones in museums.

L. Pappalardo, A. G. Karydas, N. Kotzamani, G. Pappalardo, F. P. Romano, Ch. Zarkadas, 2005. Complementary use of PIXE-alpha and XRF portable systems for the non-destructive and in situ characterization of gemstones in museums. Nuclear Instruments and methods in Physics research, B Vol.239. 114-121

Γυάλινα μετάλλια με θρησκευτικές παραστάσεις στη βυζαντινή συλλογή του Μουσείου Μπενάκη

Κοτζαμάνη Δ., 2004. «Γυάλινα μετάλλια με θρησκευτικές παραστάσεις στη βυζαντινή συλλογή του Μουσείου Μπενάκη. Τεχνική μελέτη», στο Μουσείο Μπενάκη 4, 2004. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 75-87

http://www.benaki.gr/index.asp?id=50401&lang=gr&sid=449

http://www.benaki.gr/index.asp?id=5040101&lang=gr&sid=44

Α compositional study of a Museum Jewerly collection by means of a portable XRF Spectometer

A.G. Karydas, D. Kotzamani, R. Bernard, J.N. Barrandon, C. H. Zacharias, 2004. Α compositional study of a Museum Jewerly collection (7th-1st century BC) by means of a portable XRF Spectometer. Nuclear Instruments and methods in Physics research, B Vol.226. 15-28

Συντήρηση ξυλόγλυπτου τέμπλου στο ναό του Προφήτη Ηλία Τυρνάβου

Το εργαστήριο Συντήρησης Ζωγραφικών Έργων και Ξυλογλύπτων ανέλαβε τη συντήρηση του ξυλόγλυπτου τέμπλου και του δεσποτικού θρόνου του Προφήτη Ηλία Τυρνάβου, που χρονολογούνται στον όψιμο 18ο αιώνα.

Αρχικά έγινε μελέτη όλων των κλιματολογικών παραμέτρων του ναού και της τεχνικής κατασκευής των αντικειμένων. Καταγράφηκαν οι τιμές σχετικής υγρασίας και θερμοκρασίας για μεγάλο διάστημα, ταυτοποιήθηκε το είδος του ξύλου, κατανοήθηκε ο τρόπος στήριξής του, εντοπίστηκαν τα σημεία φθορών και έγιναν οι απαραίτητες δοκιμές καθαρισμού. Με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν αποφασίστηκε η σειρά των εργασιών και οι μέθοδοι και τα υλικά που θα χρησιμοποιούνταν. Η πρόταση συντήρησης κατατέθηκε και εγκρίθηκε από τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων.

Το τέμπλο εμφάνιζε σημαντική φθορά από ξυλοφάγα έντομα, κυρίως στα θωράκια της βάσης, τοπικά μειωμένη μηχανική αντοχή καθώς και αρκετά σπασίματα και απώλειες του ξυλόγλυπτου διάκοσμου στο επιστύλιο. Εκτεταμένες νεότερες επεμβάσεις με ποικίλα υλικά είχαν καλύψει εξολοκλήρου το αρχικά άβαφο ανάγλυφο, με αποτέλεσμα την άμβλυνση των λεπτομερειών του και την αισθητική αλλοίωσή του. Επάλληλα στρώματα καστανού και πράσινου ελαιοχρώματος και βερνικιού σε όλη την επιφάνεια, μπρουτζίνας στην άμπελο, την επίστεψη και τις περιστέρες, καθώς και τσιμέντου στη βάση, κάλυπταν το τέμπλο, ενώ με καστανό ελαιόχρωμα είχε βαφεί το δεσποτικό.

Πριν την έναρξη των εργασιών συντήρησης, ο ναός σφραγίστηκε και πραγματοποιήθηκε απεντόμωση. Η αφαίρεση των οξειδωμένων βερνικιών, των επιζωγραφίσεων και των επικαθήσεων πραγματοποιήθηκε με χρήση χημικών και μηχανικών μέσων (νυστέρι και μικροαμμοβολή). Με την ολοκλήρωση των καθαρισμών αναδείχθηκε η αρχική μορφή του τέμπλου και του δεσποτικού θρόνου και οι διακοσμητικές τους λεπτομέρειες. Στις σαθρές περιοχές του φορέα έγινε εμποτισμός με συνθετική ρητίνη. Τα σπασμένα τμήματα στερεώθηκαν και όπου ήταν απαραίτητο συμπληρώθηκαν με νέα. Τέλος έγινε αισθητική αποκατάσταση των νέων τμημάτων ξύλου και όλες οι επιφάνειες τόσο του τέμπλου όσο και του δεσποτικού θρόνου, καλύφθηκαν με συνθετικό βερνίκι το οποίο τοποθετήθηκε με ψεκασμό.

Tyrnavos Church Tyrnavos before conservation 01 Tyrnavos before conservation 02 Tyrnavos before conservation 3 Tyrnavos cleaning 02 Tyrnavos cleaning 01 Tyrnavos afterconservation 01 Tyrnavos after conservation 02 Tyrnavos wood cross section

Προδιαγραφές Κατάλληλων και Συμβατών Υλικών Συντήρησης

Στο Ευρωπαϊκό Σεμινάριο «Advanced Study Course: Innovative Technologies and Materials for Conservation of Monuments» που διοργανώθηκε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο η κυρία Ελένη Φαρμακαλίδου πραγματοποίησε ομιλία με θέμα, Προδιαγραφές Κατάλληλων και Συμβατών Υλικών Συντήρησης.

Ο νέος θησαυρός των βυζαντινών ασημένιων πιάτων: τεχνική ανάλυση

Κοτζαμάνη Δ., 2003. «Ο νέος θησαυρός των βυζαντινών ασημένιων πιάτων: τεχνική ανάλυση» στο Μουσείο Μπενάκη 3 2003. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 81-92

Χρυσό σκουλαρίκι της πρώιμης Εποχής του Χαλκού στις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, μελέτη της τεχνικής κατασκευής

Κοτζαμάνη Δέσποινα, 2003. Χρυσό σκουλαρίκι της πρώιμης Εποχής του Χαλκού στις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, μελέτη της τεχνικής κατασκευής. ΑΡΓΟΝΑΥΤΗΣ (Τιμητικός τόμος για τον Χρήστο Ντούμα). 225-230

Multi spectral camera MuSIS

Paschalis, V. Multi spectral camera MuSIS, recent applications in the Conservation dept. of the Benaki Museum. FORTH Photonics, camera presentation, Benaki Museum, 2003.

Technical and chemical examination of the brass bucket with a hunting scene.

Kotzamani Despoina, 2002. «Technical and chemical examination of the brass bucket with a hunting scene» στο Moυσείο Μπενάκη 2 2002. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 55-70

Η μελέτη των εικόνων με υπογραφή του Εμμανουήλ Λαμπάρδου με τη συμβολή της τεχνικής εξέτασης

Στο συνέδριο της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα των αναλύσεων των υλικών και της τεχνικής κατασκευής σε πέντε έργα που φέρουν την υπογραφή του Εμμανουήλ Λαμπάρδου και ανήκουν στο Μουσείο Μπενάκη. Οι αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την παρατήρηση σε ακτινοβολίες από το υπεριώδες έως το υπέρυθρο, την ανάλυση με ηλεκτρονική μικροανάλυση (SEM-EDX) στρωματογραφικών τομών και τον εκλεκτικό χρωματισμό.

Δρανδάκη Α., Βρανοπούλου Λ., Καλλιγά Α., 2000. «Η μελέτη των εικόνων με υπογραφή του Εμμανουήλ Λαμπάρδου στο Μουσείο Μπενάκη με τη συμβολή της τεχνικής εξέτασης» στο Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, Περίοδος Δ΄ Τόμος ΚΑ΄. Αθήνα: Χ.Α.Ε. 189-220
Lambardos St.Cathrin Vis_UVf_IR FCIR Lambardos St.Cathrin_rackingLambardos signaturesLambardos wood_cs

Pigment analysis and documentation of two funerary portraits which belong to the collection of the Benaki Museum

Στο συνέδριο που οργανώθηκε από το Βρετανικό Μουσείο με θέμα τα νεκρικά προσωπεία έγινε παρουσίαση των αποτελεσμάτων των φυσικοχημικών αναλύσεων που πραγματοποιήθηκαν στα δύο νεκρικά προσωπεία που ανήκουν στη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη.

Alexopoulou A., Kalliga A., Kanakari U., Paschalis V., 1997. «Pigment analysis and documentation of two funerary portraits which belong to the collection of the Benaki Museum», in M. L. Bierbrier (ed.), Portraits and Masks, burial customs in Roman Egypt. London: British Museum Press. 88-95

Portraits&masks Inv No 6878 Vis Portraits&masks Inv No 6878 Gross section 02 Portraits&masks Inv No 6878 Gross section 01 Portraits&masks Inv No 6878 Gas Chromatography