Τάματα: Μέταλλο, τεχνική, φθορά και προτάσεις για τη συντήρησή τους

Η Βάια Παπαζήκου, απόφοιτη του Α.Τ.Ε.Ι. Αθήνας, παρουσίασε το 2008 τη πτυχιακή της εργασίας με θέμα Τάματα: Μέταλλο, Τεχνική, φθορά και προτάσεις για τη συντήρησή τους, και η οποία συνυπογράφει μαζί με τις Δ. Κοτζαμάνη και Ι. Ασλάνη τη μελέτη με τίτλο Τα ασημένια Τάματα της συλλογής Παϊδούση από το Μουσείο Μπενάκη: χαρακτηρισμός της σύστασης και τεχνικά ζητήματα, η οποία παρουσιάστηκε σε ανακοίνωση τοίχου στο 4ο συνέδριο αρχαιομετρίας.

Thesis image 06a Thesis image 06b

Επάνω το τάμα με αρ. ευρ. 37141 με τη μορφή χεριού, και κάτω πλάγια τομή δείγματος αυτού (200x) όπου διακρίνονται συμπιεσμένοι και αρκετά επιμηκυμένοι. κρύσταλλοι κόκκινου και άσπρου χρώματος που αποδίδονται σε χαλκό και άργυρο αντίστοιχα. Η όψη αυτή σχετίζεται με μικροδομές αντικειμένων που η επιφάνειά τους έχει υποστεί εμπλουτισμό.

Thesis image 08

Λεπτομέρεια από την επιφάνεια του τάματος με αρ. ευρ. 36641 η οποία είναι διακοσμημένη με διαφορετικής απόληξης εργαλεία κρούσης.

Ομιλίες στο 5ο Συμπόσιο της Ελληνικής Αρχαιομετρικής Εταιρίας

Στο 5ο Συμπόσιο της Ελληνικής Αρχαιομετρικής Εταιρίας το Εργαστήριο Ζωγραφικών Έργων συμμετείχε με την εξής παρουσιάσεις:

Aloupi E., Aslani I., Karydas A.G., Paschalis V. Venetian glass and glassy materials in El Greco’s paintings from his early period in Crete.

Δ. Σοκαράς, Σ. Καραμπαγιά, Ε. Μπιστέκος, Λ. Γεωργίου, J. Salomon, M. Bogovac, Α. Λαγογιάννης, Σ. Χαρισσόπουλος, Β. Κανταρέλου, Ε. Αλούπη, Ι. Ασλάνη, Β. Πασχάλης, Α. Καρύδας, The New External Ion-Beam Station at the Demokritos tandem 5.5 MV Accelerator for Complete Elemental Characterization of Artworks and Ancient Artefacts.

Εικόνες με την υπογραφή ‘Χειρ Αγγέλου’. Η τεχνική ενός Κρητικού ζωγράφου του 15ου αιώνα

Οι Κ. Μιλάνου, Χ. Βουρβοπούλου, Λ. Βρανοπούλου και Α. Καλλιγά είχαν την επιμέλεια της έκδοσης του συλλογικού τόμου Εικόνες με την υπογραφή ‘Χειρ Αγγέλου’ στον οποίο παρουσιάζονται αναλύσεις της τεχνικής και των υλικών των έργων του Αγγέλου.

Κ. Μιλάνου, Χ. Βουρβοπούλου, Λ. Βρανοπούλου και Α. Καλλιγά (2008). «Η τεχνική της ζωγραφικής του Αγγέλου. Καταγραφή της κατασκευής των υλικών και του ζωγραφικού τρόπου επτά ενυπόγραφων εικόνων», στο Εικόνες με την υπογραφή ‘Χειρ Αγγέλου’. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 19-113

ISBN 978-960-476-016-9

http://www.benaki.gr/index.asp?lang=gr&id=50501&sid=605

DSC_7543Εικ1a Εικ58aΕικ64 Εικ32

The new external ion-beam station at the Demokritos Tandem 5.5 MV accelerator: A unique analytical tool in the fields of cultural heritage and environmental science

Ανακοίνωση στο 17ο συμπόσιο της Ελληνικής Εταιρίας Πυρηνικής Φυσικής με θέμα τη χρήση του επιταχυντή σωματιδίων στην διερεύνηση αντικειμένων της πολιτιστικής κληρονομιάς.

D. Sokaras, S. Karabagia, E. Bistekos, L. Georgiou, J. Salomon, M. Bogovac, A. Lagoyannis, S. Harissopulos, V. Kantarelou, E. Aloupi, I. Aslani, V. Paschalis and A.G. Karydas. The new external ion-beam station at the Demokritos Tandem 5.5 MV accelerator: A unique analytical tool in the fields of cultural heritage and environmental science. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 30-31 Μαΐου 2008.

Iwanninanew

Συμμετοχή στο διεθνές forum για τη συντήρηση στη Σόφια, Βουλγαρία.

Συμμετοχή με ανακοίνωση τοίχου στο διεθνές forum για τη συντήρηση που πραγματοποιήθηκε στη Σόφια της Βουλγαρίας.

Aloupi, E., Paschalis, V., Aslani, I., Karydas, A.G. Adoration of the Magi, by Domenicos Theotokopoulos. Identification of pigments by implementation of non destructive physicochemical techniques. Forum Conservation, Sofia, April 11-19, 2008

Poster_bulgaria_01

Συντήρηση χάλκινων βυζαντινών κοσμημάτων

Πτυχιακή εργασία της απόφοιτης του Α.Τ.Ε.Ι. Αθήνας, Χρυσούλας Σοφού (εισηγήτρια Δ. Κοτζαμάνη) με θέμα, Συντήρηση χάλκινων βυζαντινών Κοσμημάτων από τη συλλογή του μουσείου Μπενάκη, που ολοκληρώθηκε και παρουσιάστηκε το Μάρτιο του 2008.

Thesis image 01

Μικρογραφία ορειχάλκινου δείγματος από το περικάρπιο 22026 μίας φάσης (α) μετά από τα επαναλαμβανόμενα στάδια σφυρηλάτησης και ανόπτησης με αρκετές διδυμίες (265x). Οι διδυμίες δεν εμφανίζονται ευθύγραμμες, γεγονός που σημαίνει ότι η τελευταία κατεργασία που υπέστη το αντικείμενο ήταν η σφυρηλάτηση χωρίς όμως να είναι τόσο έντονη ώστε να εμφανιστούν γραμμές πίεσης.

Κάτω, λεπτομέρεια από τον εγχάρακτο διάκοσμο του περικαρπίου με αρ. ευρ. 39180 και  κάθετη τομή των ομόκεντρων κύκλων και ενδεικτικός τρόπος εγχάραξης.

Thesis image 02 Thesis 01Thesis image 04

Analysis and documentation of The Baptism by Domenicos Theotokopoulos using non-destructive physicochemical techniques II. A first comparison with The Adoration of the Magi from the Benaki Museum.

Στο διεθνές συνέδριο του ICOM για τον τομέα των εικόνων παρουσιάστηκαν συνδυαστικά τα αποτελέσματα από τις μη-καταστρεπτικές αναλυτικές τεχνικές που πραγματοποιήθηκαν σε δύο έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Για τις αναλύσεις συνεργάστηκαν επιστήμονες από το Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. Δημόκριτος, το Ε.Ι.Ε., τη Θετις Authentics, το Ι.Τ.Ε., και το Μουσείο Μπενάκη.

Aloupi, E., Paschalis, V., Stassinopoulos, S., Aslani, I., Karydas, A.G., Anglos, D., Gionis, V., Chryssikos, G. Analysis and documentation of The Baptism by Domenicos Theotokopoulos using non-destructive physicochemical techniques II. A first comparison with The Adoration of the Magi from the Benaki Museum. International Metting ICOM, Icons: Approaches to research, conservation & ethical issues, Athens, December 3-7, 2006.

Greco Benaki visGreco Benaki IR-VisGreco Benaki detailGreco Benaki IR detail 02Greco Benaki IR detail 01Greco Benaki FTIRGreco Benaki XRF

Non destructive analysis of El Greco’s Baptism of Christ

Aloupi E., Paschalis V., Aslani I., Karydas A.G., Non destructive analysis of El Greco’s Baptism of Christ. Synchrotron radiation in art and archeology, Berlin, September 27-29, 2006.

Δημοσιεύσεις στο επιστημονικό περιοδικό του Μουσείου Μπενάκη σχετικές με την εικόνα Tης Βάπτισης του Δ. Θεοτοκόπουλου

Το Τμήμα Συντήρησης του Μουσείου Μπενάκη ανέλαβε τις αναλύσεις των υλικών κατασκευής και της τεχνικής, της εικόνας Tης Βάπτισης του Χριστού του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου (El Greco), που απέκτησε προσφάτως το Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου στην Κρήτη. Η συντήρηση πραγματοποιήθηκε από το Στέργιο Στασινόπουλο, ενώ για τις φυσικοχημικές αναλύσεις συνεργάστηκαν οι εξής φορείς: Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. Δημόκριτος – Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής, ΘΕΤΙΣ authentics Ε.Π.Ε., Ι.Τ.Ε. – Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ, Forth-Photonics, Ε.Ι.Ε. – Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας και το Διαγνωστικό Κέντρο Ορμύλια.

Τα αποτελέσματα των αναλύσεων καθώς και οι εργασίες συντήρησης του έργου δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό του Μουσείου Μπενάκη.

  • Σ. Στασινόπουλος, 2005. «Η Βάπτιση Του Χριστού του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Περιγραφή – Κατάσταση – Συντήρηση», στο Μουσείο Μπενάκη 5 2005. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 71-85
  • Ε. Αλούπη, Β. Πασχάλης, Σ. Στασινόπουλος, Β. Τορνάρη, Δ. Άγγλος, Α. Καρύδας, Β. Γκιώνης, Γ. Χρυσικός, 2005. «Εξέταση ανάλυση και τεκμηρίωση της Βάπτισης του Χριστού του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου με με καταστρεπτικές τεχνικές», στο Μουσείο Μπενάκη 5 2005. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 87-114

ISSN 1109-4109

http://www.benaki.gr/index.asp?id=50401&lang=gr&sid=481

http://www.benaki.gr/index.asp?id=5040101&lang=gr&sid=57

http://www.benaki.gr/index.asp?id=5040101&lang=gr&sid=56

christ_head_1000 76a copy OLYMPUS DIGITAL CAMERA xrf_blue xrf1S4_stage_visr Total_vis_A

Complementary use of PIXE-alpha and XRF portable systems for the non-destructive and in situ characterization of gemstones in museums.

L. Pappalardo, A. G. Karydas, N. Kotzamani, G. Pappalardo, F. P. Romano, Ch. Zarkadas, 2005. Complementary use of PIXE-alpha and XRF portable systems for the non-destructive and in situ characterization of gemstones in museums. Nuclear Instruments and methods in Physics research, B Vol.239. 114-121

Γυάλινα μετάλλια με θρησκευτικές παραστάσεις στη βυζαντινή συλλογή του Μουσείου Μπενάκη

Κοτζαμάνη Δ., 2004. «Γυάλινα μετάλλια με θρησκευτικές παραστάσεις στη βυζαντινή συλλογή του Μουσείου Μπενάκη. Τεχνική μελέτη», στο Μουσείο Μπενάκη 4, 2004. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 75-87

http://www.benaki.gr/index.asp?id=50401&lang=gr&sid=449

http://www.benaki.gr/index.asp?id=5040101&lang=gr&sid=44

Α compositional study of a Museum Jewerly collection by means of a portable XRF Spectometer

A.G. Karydas, D. Kotzamani, R. Bernard, J.N. Barrandon, C. H. Zacharias, 2004. Α compositional study of a Museum Jewerly collection (7th-1st century BC) by means of a portable XRF Spectometer. Nuclear Instruments and methods in Physics research, B Vol.226. 15-28

Ο νέος θησαυρός των βυζαντινών ασημένιων πιάτων: τεχνική ανάλυση

Κοτζαμάνη Δ., 2003. «Ο νέος θησαυρός των βυζαντινών ασημένιων πιάτων: τεχνική ανάλυση» στο Μουσείο Μπενάκη 3 2003. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 81-92

Χρυσό σκουλαρίκι της πρώιμης Εποχής του Χαλκού στις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, μελέτη της τεχνικής κατασκευής

Κοτζαμάνη Δέσποινα, 2003. Χρυσό σκουλαρίκι της πρώιμης Εποχής του Χαλκού στις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, μελέτη της τεχνικής κατασκευής. ΑΡΓΟΝΑΥΤΗΣ (Τιμητικός τόμος για τον Χρήστο Ντούμα). 225-230

Multi spectral camera MuSIS

Paschalis, V. Multi spectral camera MuSIS, recent applications in the Conservation dept. of the Benaki Museum. FORTH Photonics, camera presentation, Benaki Museum, 2003.

Technical and chemical examination of the brass bucket with a hunting scene.

Kotzamani Despoina, 2002. «Technical and chemical examination of the brass bucket with a hunting scene» στο Moυσείο Μπενάκη 2 2002. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη. 55-70

Η μελέτη των εικόνων με υπογραφή του Εμμανουήλ Λαμπάρδου με τη συμβολή της τεχνικής εξέτασης

Στο συνέδριο της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα των αναλύσεων των υλικών και της τεχνικής κατασκευής σε πέντε έργα που φέρουν την υπογραφή του Εμμανουήλ Λαμπάρδου και ανήκουν στο Μουσείο Μπενάκη. Οι αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την παρατήρηση σε ακτινοβολίες από το υπεριώδες έως το υπέρυθρο, την ανάλυση με ηλεκτρονική μικροανάλυση (SEM-EDX) στρωματογραφικών τομών και τον εκλεκτικό χρωματισμό.

Δρανδάκη Α., Βρανοπούλου Λ., Καλλιγά Α., 2000. «Η μελέτη των εικόνων με υπογραφή του Εμμανουήλ Λαμπάρδου στο Μουσείο Μπενάκη με τη συμβολή της τεχνικής εξέτασης» στο Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, Περίοδος Δ΄ Τόμος ΚΑ΄. Αθήνα: Χ.Α.Ε. 189-220
Lambardos St.Cathrin Vis_UVf_IR FCIR Lambardos St.Cathrin_rackingLambardos signaturesLambardos wood_cs

Pigment analysis and documentation of two funerary portraits which belong to the collection of the Benaki Museum

Στο συνέδριο που οργανώθηκε από το Βρετανικό Μουσείο με θέμα τα νεκρικά προσωπεία έγινε παρουσίαση των αποτελεσμάτων των φυσικοχημικών αναλύσεων που πραγματοποιήθηκαν στα δύο νεκρικά προσωπεία που ανήκουν στη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη.

Alexopoulou A., Kalliga A., Kanakari U., Paschalis V., 1997. «Pigment analysis and documentation of two funerary portraits which belong to the collection of the Benaki Museum», in M. L. Bierbrier (ed.), Portraits and Masks, burial customs in Roman Egypt. London: British Museum Press. 88-95

Portraits&masks Inv No 6878 Vis Portraits&masks Inv No 6878 Gross section 02 Portraits&masks Inv No 6878 Gross section 01 Portraits&masks Inv No 6878 Gas Chromatography