Η Συντήρηση του Κινέζικου Αντικειμένου του Φεβρουαρίου.

Το έτος 2017 ήταν αφιερωμένο στις πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ Ελλάδας και Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει εκθέματα κινεζικής τέχνης σε μία ειδικά σχεδιασμένη προθήκη, ένα για κάθε μήνα. Για το Φεβρουάριο εκτίθεται ένα αγγείο από πορσελάνη με λευκή εφυάλωση και επικάλυψη σκούρας καστανής λάκας ένθετης με εγχάρακτα κομμάτια σεντεφιού (μάργαρου) και μεταλλικών στοιχείων που σχηματίζουν τοπίο με λίμνη, νησιά, περίπτερο, βάρκα, μπαμπού και μορφές ανδρών. Κίνα, επαρχία Jiangxi, πόλη Jingdezhen. Δυναστεία Qing, 18ος αι. μ.Χ. Δωρεά Γεωργίου Ευμορφόπουλου.

Η τεχνολογία του αγγείου είναι εξαιρετικά σπάνια, ως προς την ένθεση σεντεφιού σε μαύρη λάκκα, πάνω σε επιφάνεια πορσελάνης. Οι τεχνολογικές πρωτοτυπίες σε συνδυασμό με τον περιβαλλοντικό παράγοντα και τη γήρανση των υλικών, συντέλεσαν στην αποκόλληση και απολέπιση της λάκας. Εντονότερη αποκόλληση του διακοσμητικού στρώματος λάκας από την επιφάνεια της πορσελάνης, εντοπίστηκε κυρίως στο χείλος και στη βάση του αγγείου. Το αντικείμενο παρουσίαζε έντονη επικάθιση ρύπων, κατά το παρελθόν η επιφάνεια της λάκας είχε επικαλυφθεί με οργανικό βερνίκι πιθανότατα κοπαλίου. Το βερνίκι παρουσίαζε έντονη φωτοχημική αλλοίωση με αποτέλεσμα τη μεταβολή της ανακλαστική ικανότητας και του χρώματος του.

Η συντήρηση του αντικειμένου επέβαλε τη μελέτη της τεχνολογίας του, έτσι ώστε να κατανοηθεί ο μηχανισμός διάβρωσης, όπου συντέλεσε στην αποδυνάμωση της συνοχής της διακοσμητικής επιφάνειας με τον φορέα του αγγείου.

Η μελέτη μικροτομών στο πολωτικό μικροσκόπιο ανέδειξε την στρωματογραφία της διακοσμητικής επιφάνειας. Στην επιφάνεια της πορσελάνης έχει αρχικά εφαρμοστεί στρώμα προετοιμασίας γύψου με συνδετικό υλικό τη λάκα, το στρώμα αυτό ήταν άκαμπτο και αδιάβροχο. Πάνω σε αυτήν την προετοιμασία, παρατηρήθηκαν τρία κύρια στρώματα διαφορετικής κοκκομετρίας όπου αποδίδουν το σώμα της καφέ/μαύρης λάκας. Τα δύο επάλληλα στρώματα μαύρου χρώματος είναι παρόμοιας σύστασης αλλά διαφοροποιούνται ως προς την κοκκομετρία. Πάνω στο στρώμα μικρότερης κοκκομετρίας εφαρμόζονται τα ένθετα διακοσμητικά στοιχεία όπως (σεντέφι και μεταλλικά ελάσματα). Η τελευταία επίστρωση είναι από άχρωμο στρώμα λάκας, που πλαισιώνει και σταθεροποιεί τα ένθετα στοιχεία και προσδίδει λάμψη στην επιφάνεια κατόπιν διαδικασίας στίλβωσης.

Για τη σταθεροποίηση του αντικειμένου κρίθηκε αναγκαία η τοπική στερέωση και συγκόλληση των αποκολλημένων τμημάτων λάκας. Κατόπιν βιβλιογραφικής έρευνας και εφαρμογή πιλοτικών δοκιμών, επιλέχτηκε η καταλληλότερη μέθοδος συντήρησης. Η στερέωση και σταθεροποίηση των αποκολλημένων τμημάτων επιτεύχθηκε με την εφαρμογή Paraloid B72 20% σε ακετόνη (ακρυλικού πολυμερούς), η ενεργοποίηση της ρητίνης και συγκόλληση των αποκολλήσεων έγινε μετά από 24 ώρες με θερμαινόμενη σπάτουλα. Ο καθαρισμός της επιφάνειας έγινε με εμποτισμένη μπατονέτα σε διάλυμα απιονισμένου νερού με ουδέτερο σαπούνι Vulpex 5%, η πλήρης αφαίρεση των υπολειμμάτων του διαλύματος έγινε με αιθανόλη 100%. Για τη διατήρηση της ιστορικής αξίας της επέμβασης το βερνίκι δεν αφαιρέθηκε πλήρως αλλά διατηρήθηκε ένα λεπτό ενιαίο στρώμα που δεν επηρεάζει αισθητικά την επιφάνεια της λάκας.

https://www.benaki.gr/index.php?option=com_events&view=event&id=5579&Itemid=163&lang=el

The Conservation of the Chinese Object of February

The year 2017 was dedicated to cultural exchanges between Greece and the People’s Republic of China. The Benaki Museum exhibits artifacts from its collection of Chinese art in a specially-commissioned showcase, one for each month.

Porcelain vase with white glaze and dark brown lacquer coating inlaid with incised pieces of mother-of-pearl and metallic elements forming lakeside landscape with islands, a pavilion, a boat, bamboo groves and figures of men. China, Jiangxi province, Jingdezhen. Qing dynasty, AD 18th c. Donated by George Eumorfopoulos.

The use of mother-of-pearl and metal inlays into black lacquer are extremely rare on porcelain artifacts. Such experimentations with various materials and after natural ageing the lacquer layer developed flaking from porcelain substrate. Examination of micro section of lacquer revealed that the decoration layer was laid on ground preparation and the lacquer layers were consisting by three different granulometry levels. On past treatment a historical varnish (copal) applied on the surface of the lacquer which has been photochemical oxidized by ageing.

The stabilization of the deterioration mechanism could be achieved with conservation treatment. For the consolidation of the lacquer’s flacking was used Paraloid B72 20% in acetone, the consolidant was energised by heated spatula. The surface dirt, residues and part of the oxidized varnish were removed by the chemical cleaning (by cotton swabs moisturised with distilled water and 5% vulpex). An aesthetical accepted patina layer of copal varnish was preserved for historical reasons.

https://www.benaki.gr/index.php?option=com_events&view=event&type=&id=5580&Itemid=559&lang=en