Διαδρομές εικόνων 17ος – 19ος αι. | Routes of Icons 17th – 19th c.

Η έκθεση διερευνά την ποικιλομορφία των εικόνων που διακινούνταν στον ορθόδοξο ελληνικό χώρο από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα, μέσα από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη. Μια ιδιαίτερη ενότητα της έκθεσης παρουσιάζει τα νέα τεχνικά στοιχεία που προέκυψαν από το συνεχιζόμενο ερευνητικό πρόγραμμα ERC RICONTRANS, δίνοντας στο κοινό τη δυνατότητα να προσεγγίσει τα έργα μέσα από το στερομικροσκόπιο. Η έκθεση είναι μέρος του έργου RICONTRANS, το οποίο έχει λάβει χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) στο πλαίσιο του προγράμματος έρευνας και καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ορίζοντας 2020 βάσει συμφωνίας επιχορήγησης με αριθμό 818791.

The exhibition explores the iconographic, stylistic and technical diversity of icons that circulated in the Greek Orthodox space between the 17th and 19th centuries, sourcing material from the collections of the Benaki Museum. A special section of the exhibition presents new technical data that emerged from the ongoing ERC RICONTRANS research project, granting the public unique in-depth access to selected works through the stereomicroscope. This exhibition is part of RICONTRANS project, which has received funding from the European Research Council (ERC) under the European Union’s Horizon 2020 research and innovation programme (grant agreement No 818791).

ΠΕΙΡΑΙΩΣ 138, 08/12/2022 – 05/02/2023

Έρευνα με φθορισιμετρία ακτίνων X

Πραγματοποίηση επιτόπιας έρευνας στους χώρους του Μουσείου από το Τμήμα Συντήρησης σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. Δημόκριτος και το εργαστήριο Φθορισιμετρίας ακτίνων X (διευθυντής ερευνών Α. Γ. Καρύδας)

Πρόκειται για αναλύσεις με τη μέθοδο φασματομετρίας ακτίνων X (XRF) σε επιλεγμένα αντικείμενα από τη νομισματική συλλογή του ΚΙΚΠΕ και τη Συλλογή Ρωσικών έργων του Μουσείου Μπενάκη.

Το πρώτο μέρος της εργασίας περιλαμβάνει την ανάλυση και μελέτη 42 αργυρών νομισμάτων από τη Μικρά Ασία, του 5ου και 4ου αι. π.Χ. που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής διατριβής υπό εκπόνηση από τη σπουδάστρια Άρτεμις Κάμπα, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια «MSc Cult.Tech.» του Πανεπιστήμιου Πελοποννήσου.

To ’21 των Συλλεκτώv | 1821: The Collectors’ Choice

Συνεχίζοντας το αφιέρωμα στην επέτειο των 200 ετών από την Επανάσταση, το οποίο εγκαινιάστηκε με την έκθεση «1821 Πριν και Μετά», το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει την έκθεση «Το ᾽21 των Συλλεκτών» με έργα από τέσσερις σημαντικές ιδιωτικές συλλογές: Νικήτα Σταυρινάκη και Ευαγγελίας Σταυρινάκη, Πέτρου Βέργου, Απόστολου Αργυριάδη και Stéphan Adler. Η έκθεση περιλαμβάνει περισσότερα από 300 αντικείμενα  συνδεόμενα με την Επανάσταση του 1821 και με το κίνημα του  Φιλελληνισμού στην Ευρώπη και την Αμερική. Η ποικιλία τους είναι εντυπωσιακή: όπλα και αρχειακό υλικό από την επαναστατημένη Ελλάδα αλλά και χρηστικά αντικείμενα (ρολόγια, βεντάλιες, βάζα κ.ά.), έργα τέχνης (πίνακες, χαρακτικά, κ.ά.) και αντικείμενα πολυτελείας με παραστάσεις ηρώων και σκηνών του Αγώνα από τα ευρωπαϊκά και αμερικανικά σαλόνια του 19ου αιώνα.

Το Τμήμα Συντήρησης ανέλαβε την τοποθέτηση των έργων στους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου.

In continuation of the tribute to the 200th anniversary of the Greek Revolution, which was inaugurated with the exhibition «1821 Before and After«, the Benaki Museum presents the exhibition «1821: The Collectors’ Choice» with works from four important private collections: Nikitas Stavrinakis and Evangelias Stavrinaki, Petros Vergos, Apostolos Argyriadis and Stéphan Adler. The exhibition includes more than 300 objects related to the Revolution of 1821 and the movement of Philhellenism in Europe and America. Their variety is impressive: weapons and archival material from revolutionary Greece but also everyday life objects (clocks, fans, vases, etc.), works of art (paintings, engravings, etc.) and luxury objects with representations of heroes and scenes of the Struggle from the European and American living rooms of the 19th century.

Exhibition installation by The Benaki Museum Conservation department.

Συντήρηση γυαλιού σε γρήγορη κίνηση! | Glass conservation in fast-forward!

Θρησκευτική Τέχνη από την Ρωσία στην Ελλάδα | Religious Art from Russia to Greece

Η παρουσία και διάδοση των ρωσικών θρησκευτικών έργων στις ελληνικές κοινότητες και τα εκκλησιαστικά κέντρα ερμηνεύεται μέσα από ένα σύνθετο πλέγμα επαφών που διαπερνούσε όλη τη διαστρωμάτωση των δύο κοινωνιών, από τον τσάρο και τα επίσημα διπλωματικά δώρα, έως τις ζητείες των ελληνικών μοναστηριών στη Ρωσία και τη δραστηριότητα Ελλήνων και Ρώσων εμπόρων. Η έκθεση παρουσιάζει τις ποικίλες όψεις του φαινομένου, εστιάζοντας στην κίνηση των έργων και την ενσωμάτωσή τους σε ένα καινούργιο εθνοθρησκευτικό και πολιτισμικό πλαίσιο. Διερευνώνται οι ιδιαίτερες διαδρομές τους και οι ποικίλες μορφές υποδοχής και υιοθέτησης τους στον ελληνικό χώρο αλλά και θέματα χρονολόγησης των ρωσικών έργων και απόδοσής τους σε εργαστήρια. Το Τμήμα Συντήρησης ανέλαβε την ανάρτηση των έργων στον εκθεσιακό χώρο.

https://benaki.gr/index.php?option=com_events&view=event&type=0&id=5390&Itemid=163&lang=el

The wide distribution of Russian religious artworks in the Greek communities and religious centers was achieved through a composite nexus that penetrated the whole stratification of both societies. Starting from the Tsar and the exchange of formal diplomatic gifts to the zeteai, petitions for financial support addressed by the Greek monasteries to the Russian orthodox, as well as the trading activity of Greek and Russian merchants. The exhibition will shed light to the various aspects of the phenomenon, focusing on the movement of objects and their reception by and integration in a new ethnic, religious and cultural environment. The various paths and diverse forms of reception and adoption in the Greek world will be explored, as well as issues of dating of the Russian artworks and attribution to Russian workshops. Exhibition installation by The Benaki Museum conservation department.

https://benaki.gr/index.php?option=com_events&view=event&type=&id=5395&Itemid=559&lang=en

 

Το τρενάκι του Μπενάκη!

Από τις 26 Οκτωβρίου σας περιμένουμε στο Μουσείο Παιχνιδιών!

Toys Museum opening!

Οι Συντηρητές Μετάλλου Ταξιδεύουν! | The Metal Conservators travel Down Under!

Ογδόντα οκτώ ελληνικά κοσμήματα του 17ου-19ου αιώνα από τη Νεοελληνική συλλογή του Μουσείου Μπενάκη, ταξίδεψαν από την Ελλάδα στην Αυστραλία, κάτω από την επιστασία δύο συντηρητριών του εργαστηρίου μετάλλου, γυαλιού και οργανικού υλικού του Μουσείου. Τα κοσμήματα συγκρότησαν την νέα θεματική έκθεση στο Hellenic Museum της Μελβούρνης με τον τίτλο The Art of Adornment τα εγκαίνια της οποίας πραγματοποιήθηκαν στις 26 Αυγούστου 2016. Η  Μ. Α. Ζαχαρία και η Δ. Κοτζαμάνη που επέβλεψαν τη μεταφορά και τη συσκευασία τους, ήταν υπεύθυνες, όχι μόνο για την συντήρηση των αντικειμένων στο εργαστήριο μαζί με την συνάδελφό τους Α. Φωκά, αλλά και για τη σύνταξη των δελτίων κατάστασης διατήρησης με φωτογραφικό υλικό που είθισται να συνοδεύουν πάντα τα έργα τέχνης, τον σχεδιασμό ακρυλικών βάσεων και στηριγμάτων και την ανάρτηση των κοσμημάτων στο εκθεσιακό χώρο του Hellenic Museum. Τα κοσμήματα παρουσίαζαν αρκετές δυσκολίες που σχετίζονται τόσο με τη φύση του συγκεκριμένου αντικειμένου, όσο και με τη χρήση ποικίλων μετάλλων, τεχνικών κατασκευής, καθώς και οργανικών ή ανόργανων υλικών:  Σφυρηλατημένα ή χυτά στοιχεία από ασήμι, χρυσό ή/και επιμεταλλωμένο χαλκό, συνδυάζονται με αλυσίδες, λεπτά σύρματα και κρίκους ενώ συνυπάρχουν με κοράλλια, μαργαριτάρια, ημιπολύτιμους λίθους, niello, γυαλί, σμάλτο, ύφασμα και δέρμα. Οι κατασκευαστικές ιδιαιτερότητες, καθώς και τα προβλήματα από τις μηχανικές καταπονήσεις, τις εκδορές,  την απώλεια υλικού, την αποσύνθεση οργανικού υλικού, την παρουσία οξειδίων και οργανικών ενώσεων του χαλκού καθώς και το μαύρισμα του αργύρου ή του επαργυρωμένου χαλκού από την επίδραση των θειούχων ενώσεων της ατμόσφαιρας, καθόρισαν τον τρόπο συντήρησής τους με ιδιαίτερη προσοχή σε τυχόν στρέψεις των μεταλλικών στοιχείων και στην απομόνωση των οργανικών από τα ανόργανα υλικά κατά την εφαρμογή των χημικών καθαρισμών. Η πολυπλοκότητα της κατασκευής τους καθόρισε και τον τρόπο συσκευασίας τους. Τα έργα τοποθετήθηκαν πάνω σε φύλλα πολυαιθυλενίου με αντιόξινο χαρτί ή σε σακουλάκια πολυαιθυλενίου και στερεώθηκαν με καρφίδες καλυμμένες με σωλήνα πολυαιθυλενίου. Όσον αφορά στην έκθεση/στήριξη των κοσμημάτων στις προθήκες, εκτός από τις ακρυλικές βάσεις και  ράβδους, χρησιμοποιήθηκαν καρφίδες και ορειχάλκινα στηρίγματα υπό μορφή κρίκων. Τα περισσότερα στελέχη μονώθηκαν με σωλήνα πολυαιθυλενίου ενώ σε αυτά που δεν υπήρχε αυτή η δυνατότητα, οι περιοχές επαφής με τα αντικείμενα, επικαλύφθηκαν με ένα λεπτό στρώμα Paraloid B72 σε ακετόνη 18% κ.β/κ.ο. και χρωματίστηκαν με ακρυλικά. Οι περιβαλλοντικές συνθήκες ρυθμίστηκαν στους 20°C, 40-45%RH και 150± lux.

Eighty eight Greek pieces of jewellery from the 17th-19th century of the Neohellenic collection of the Benaki Museum, travelled from Greece to Australia under the supervision of two conservators from the metals, glass and organic material conservation lab.The jewellery formed the new thematic exhibition of the Hellenic Museum in Melbourne titled The Art of Adornment, the opening of which took place on 26th August 2016. M. A. Zacharia and D. Kotzamani  who accompanied the collection during transit were also responsible, together with their colleague A.Phoca, for the conservation of the items in the laboratory and the preparation of  detailed condition reports including high resolution digital images of the objects. The team was also responsible for the design of mounts and the installation of the objects in the gallery of the Hellenic Museum. The jewellery presented several problems related both to the nature of the object and the variety of metals, manufacturing techniques and organic or inorganic materials. These included hammered or cast items made of silver, gold and/or plated copper, combined with chains, thin wires and rings, coexisting with corals, pearls, gemstones, niello, glass and enamel. These constructional characteristics together with the problems of mechanical stresses, scratches, loss of material, the decomposition of organic material, the presence of copper oxides or organic salts, as well as, the tarnishing of silver and silver plated copper due to the impact of sulphide compounds in the atmosphere, determined the conservation treatments of the objects. Special attention was given to the fine metal parts vulnerable to distortion and the isolation of the organic from the inorganic materials during chemical cleaning. The intricate design and manufacture determined the packaging specifications. The works were placed on polyethylene foam and fixed with pins covered with polyethylene tube. Regarding the installation of the jewellery in the showcases, apart from the acrylic bases and rods, pins and brass hooks were used. The metal supports were isolated from direct contact with the artefacts either with polyethylene tube or by the application of a thin layer of ParaloidB72 in acetone 18% w/v and coloured with acrylic paints. The environmental conditions were set at 20°C, 40-45% RH and 150±50 lux.

melbourne-16-04

melbourne-16-09

melbourne-16-02

melbourne-16-03

melbourne-16-13

melbourne-16-11

melbourne-16-06

melbourne-16-14

melbourne-16-08 melbourne-16-12

Αποκατάσταση χρηματοκιβωτίου του 19ου αιώνα | Restoration of an antique ferrous hobnail safe.

Η συντήρηση και αποκατάσταση του σιδερένιου χρηματοκιβωτίου από το πρώην Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, αποτέλεσε για το εργαστήριο ένα έργο πρόκληση. Το αντικείμενο αποτελείται από πλεγμένα φύλλα σιδήρου διαφορετικού πάχους στερεωμένα με σιδερένια καρφιά που φέρουν διακοσμητικές φολίδες. Οι σημαντικότερες φθορές και τα προβλήματα διάβρωσης που παρουσίαζε το χρηματοκιβώτιο αντιμετωπίστηκαν σταδιακά με επιφανειακό καθαρισμό των επικαθήσεων και ρύπων (εξωτερικά και εσωτερικά), με μηχανικό και χημικό καθαρισμό των προϊόντων διάβρωσης του σιδήρου και σταθεροποίησή τους, με ανόπτηση και σφυρηλάτηση των μηχανικών καταπονήσεων και παραμορφώσεων που παρουσίαζε το μέταλλο καθώς και με τη συνολική προστασία της μεταλλικής επιφάνειας από το ατμοσφαιρικό περιβάλλον και την πιθανή επαφή με γυμνά χέρια.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην παραβιασμένη και κατεστραμμένη πόρτα του χρηματοκιβωτίου η οποία συμπληρώθηκε με νεότερα μεταλλικά και ξύλινα τμήματα τα οποία είχαν κατάλληλα μορφοποιηθεί και χρωματισθεί ακολουθώντας τις παλαιότερες τεχνικές κατασκευής. Επίσης αποκαταστάθηκε τεχνητά ο κρυφός μηχανισμός ανοίγματος της πόρτας όπως συνηθιζόταν σε αντίστοιχης χρήσης αντικείμενα.

This challenging project involved the restoration and conservation of an iron safe from the former Greek Postal Savings Bank. The safe consists of different thicknesses plaited iron sheets, fastened with a pattern of domed hobnails. The surface wear and the corrosion of the safe were dealt with in stages, which consisted of cleaning of accumulated dust, dirt and pollutants (externally and internally) followed by mechanical and chemical cleaning and stabilization of the iron corrosion products. Further treatment involved annealing and hammering of the distorted metal, as well as the complete protection of the metal surface from the atmospheric environment and probable contact with bare hands.
Particular emphasis was placed on the badly damaged door of the safe, which was repaired with new pieces of metal and wooden sections properly prepared and coloured, following the evidence of the original construction techniques. Furthermore, the secret mechanism of a sliding hobnail for opening the door was restored to operate in the usual manner of such purposely designed objects.

Παρασκευή και 13 σήμερα!! | Friday, The 13th today!!

Μπορεί τώρα να σας τρομάζει! Τις μέρες που θα έρθουν όμως θα σας γεμίσει νοσταλγία…

Το πρώτο στάδιο συντήρησης της κέρινης κούκλας ολοκληρώθηκε με τον καθαρισμό του προσώπου από τις επιζωγραφίσεις. Η αντιμετώπιση των φθορών του φορέματος θα πραγματοποιηθεί στο Εργαστήριο Συντήρησης Υφάσματος. Η κούκλα πρόκειται να εκτεθεί στο Μουσείο Παιχνιδιών και Παιδικής Ηλικίας το οποίο πολύ σύντομα θα ανοίξει τις πύλες του στο κοινό!!!

She may be scary now but the days to come she will make you feel nostalgia …

The removal of the overpainting of the wax doll, has been completed. The treatment of the dress will be carried out by the Textile conservation department. The doll will be exhibited in the new Toy and Childhood Museum which will soon open its doors to the public!!!

Wax Doll

Η συλλογή Βαλαδώρου στο Μουσείο Μπενάκη | The Valadoros Collection at the Benaki Museum

Προετοιμασία και ανάρτηση των αντικειμένων για την έκθεση, Ένας συλλέκτης στην Αθήνα του 20ού αιώνα: Η δωρεά Βαλαδώρου στο Μουσείο Μπενάκη.
Το κληροδότημα Αναστασίου και Μαρίας Βαλαδώρου συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες δωρεές που παρέλαβε το Μουσείο Μπενάκη τις τελευταίες δεκαετίες. Πάνω από 300 εικόνες, πολυάριθμα εκκλησιαστικά, αρχαία και νεώτερα αντικείμενα συγκροτούν ένα γοητευτικό σύνολο που εκφράζει το γούστο και τις προτιμήσεις μιας καλλιεργημένης αστικής οικογένειας της Αθήνας του 20ού αιώνα. Ανάμεσα στα έργα της συλλογής ξεχωρίζει ένα μοναδικής σημασίας εύρημα, ένας σπάνιος χρυσοκέντητος επιτάφιος που χρονολογείται στον 14ο αιώνα και συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα της βυζαντινής τέχνης.

Preparation and installation of the works for the exhibition, Collecting Art in 20th-Century Athens: The Valadoros Collection at the Benaki Museum.
The bequest of Anastasios and Maria Valadoros is one of the most significant donations the Benaki Museum has received in recent decades. More than 300 icons and a large number of ancient and ecclesiastical artifacts form a charming assemblage which expresses the tastes and preferences of a cultivated bourgeois family in 20th-century Athens. Among these works of unique importance is a rare, gold-embroidered fourteenth century epitaphios, a true masterpiece of Byzantine art.

Valadorou 01 Valadorou 03 Valadorou 15 Valadorou 05 Valadorou 06 Valadorou 07

Χαρακτηρισμός της φθοράς και γήρανσης κραμάτων χαλκού ύστερης αρχαιότητας από τη βυζαντινή συλλογή του Μουσείου Μπενάκη | Characterization of wear and deterioration of late antiquity copper alloys from the Benaki Museum Byzantine collection

Συνέδριο με θέμα «Η συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς: προκλήσεις και επαναπροσδιορισμοί», το οποίο συνδιοργανώνουν η Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων και το Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης του ΤΕΙ Αθήνας, και θα πραγματοποιηθεί στις 25-29 Μαΐου 2015 στην Αθήνα στο χώρο της Τεχνόπολης στο Γκάζι και στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης.

Το Τμήμα Συντήρησης συμμετέχει με την ομιλία:
∆. Κοτζαμάνη, A. Φωκά, Γ. Καρύδη, Μ. Ζαχαρία, Σ. Μπογιατζής, Ι. Καρατάσιος, Β. Περδικάτσης, Ανοίγοντας μία δίοδο επικοινωνίας με το παρελθόν: χαρακτηρισμός της φθοράς και γήρανσης κραμάτων χαλκού ύστερης αρχαιότητας από τη βυζαντινή συλλογή του Μουσείου Μπενάκη.

«Conservation of Cultural Heritage: Challenges and Reviews», which will take place in Athens Greece, from 25-29 May 2015, at the “Technopolis city of Athens” and the Acropolis Museum. Coordinated by the Directorate of Conservation of Ancient and Modern Monuments (Hellenic Ministry of Culture, Education and Religious Affairs) and the Department of Conservation of Antiquities and Works of Art (Technological Educational Institute of Athens).

D. Kotzamani, A. Phoca, G. Karydi, M. Zacharia, S. Boyatzis, I. Karatasios, V. Perdikatsis, Communicating with the past: characterization of wear and deterioration of late antiquity copper alloys from the Benaki Museum Byzantine collection.

http://www.conservationconf.gr/index.php?lang=gr

Photo 01Photo 04 Photo 05

Συντήρηση μεταλλικού δίσκου σερβιρίσματος του 19ου αιώνα.

Συντήρηση μεταλλικού δίσκου σερβιρίσματος του 19ου αιώνα (συλλογή Τ. Στέα).

Η συντήρηση περιελάμβανε μηχανικό καθαρισμό, σταθεροποίηση των προϊόντων διάβρωσης του σιδήρου, αποκάλυψη της επάργυρης χάλκινης στεφάνης του δίσκου και των λαβών με χημικό καθαρισμό. Επίσης αφαίρεση της εκτεταμένης επιζωγράφισης με πράσινο και μαύρο χρώμα και αισθητική αποκατάσταση στις περιοχές των φθορών με τόνους κοντινούς προς αυτούς της αρχικής ζωγραφικής.

Tray 01 Before conservation Tray 01 After conservation Tray 01 Before-Stage conservation detail

Τεχνολογική εξέταση ζωγραφισμένων μεταλλικών δίσκων | Technical Examination of Ornamented Trays