Παναγία Βρεφοκρατούσα | Virgin holding the Christ Child

Η τρίπτυχη εικόνα έχει κεντρικό θέμα την Παναγία Βρεφοκρατούσα «Ρόδο το Αμάραντο», ενώ τα δύο φύλλα φέρουν εσωτερικά παραστάσεις του Ιωάννη Χρυσοστόμου και του Αγίου Γεωργίου το αριστερό και του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Δημητρίου το δεξί. Οι εξωτερικές όψεις στις πόρτες διακοσμούνται με χοντροκόκκινο χρώμα και με παράσταση των συμβόλων του μαρτυρίου του Χριστού. Η εικόνα είναι ζωγραφισμένη με την τεχνική της αυγοτέμπερας, σε λεπτή προετοιμασία γύψου με ζωική κόλλα, πάνω σε ξύλινο φορέα με χρυσό κάμπο και κατά περιοχές με φύλλο ασημιού. Η εικόνα πλαισιώνεται με σκαλισμένη κορνίζα ενσωματωμένη στο ξύλινο υπόβαθρο όπου διακοσμείται με στιλβωτό χρυσό. Η εικόνα είχε συντηρηθεί παλαιότερα, με ακατάλληλη μέθοδο, γεγονός που είχε δημιουργήσει επιπρόσθετα προβλήματα στο έργο. Έτσι είχαν επικαλυφθεί αυθεντικά τμήματα της ζωγραφικής, ενώ για τη στερέωση των μεταλλικών συνδέσμων είχε χρησιμοποιηθεί εποξειδική ρητίνη. Η ζωγραφική καλυπτόταν από ελαφρά οξειδωμένο βερνίκι με τοπικά παλαιότερα έντονα οξειδωμένα βερνίκια και επικαθήσεις. Πραγματοποιήθηκαν λήψεις στο υπέρυθρο και υπεριώδες φάσμα, ακτινογραφίες, καθώς μελέτη της στρωματογραφίας της ζωγραφικής. Από την εξέταση του έργου προέκυψαν οι επεμβάσεις καθώς και το αρχικό σχέδιο του καλλιτέχνη το οποίο έχει γίνει με πινέλο. Από τη στρωματογραφική εξέταση της ζωγραφικής επιβεβαιώθηκε η τοπική ύπαρξη δύο ζωγραφικών στρωμάτων στην περιοχή των δύο χερουβίμ, καθώς στην εξωτερική πλευρά των δύο φύλλων. Το ξυλόγλυπτο πλαίσιο της εικόνας διατηρούσε δύο επάλληλες στρώσεις στιλβωτού χρυσού. Κατά την παλαιότερη συντήρηση του έργου, η τελευταία ζωγραφική στρώση είχε αφαιρεθεί και μόνο κάποια ίχνη αυτής μαρτυρούσαν την ύπαρξη της. Οι εργασίες αποκατάστασης του ξύλινου φορέα περιελάμβαναν την αφαίρεση των παλαιότερων συμπληρώσεων από κεριά και κόλλες, ενώ οι ρωγμές  σταθεροποιήθηκαν με πολυβινυλική ρητίνη. Από τη ζωγραφική επιφάνεια αφαιρέθηκαν με χημικό τρόπο όλα τα παλαιότερα βερνίκια, οι επικαθήσεις, καθώς και όλες οι νεότερες επεμβάσεις. Έγιναν όλες οι απαραίτητες στερεώσεις και συμπληρώσεις της προετοιμασίας και του ζωγραφικού στρώματος και τέλος έγινε αισθητική αποκατάσταση  και τοποθετήθηκε ακρυλική προστατευτική ρητίνη με ψεκασμό. Κύριος στόχος ήταν η συντήρηση και σταθεροποίηση της κατάστασης διατήρησης του έργου. Επιπλέον, διατηρηθήκαν και αναδείχτηκαν τα ιστορικά στοιχεία του έργου όπως η παρουσία δύο χρωματικών στρωμάτων όπου αυτά διατηρούνται μέχρι σήμερα.

The triptych icon representing the Virgin “the Unfading Rose with saints”, made by egg tempera on wood with gesso preparation, the background was decorated with gold gilding and on some areas with silver leaf. On the outer face of the door panels display a painted Greek cross framed by the inscription IC XC NI KA (Jesus Christ is victorious). On the inner face are figures of St. John Chrysostom and St. George (left) and St. Nicholas and St. Demetrios (right). On the main panel a carved frame, decorated with vegetal motifs encloses the representation of the Virgin and Child, in the iconographic type as the Unfading Rose. The icon had been restore in past treatment but with out stabilizing the preservation condition. The main problem in works of art, which have been restored in the past and need further conservation work, is the unknown nature of the conservation materials used. This article gives a detailed presentation of the methodology used to examine earlier conservation work on a Byzantine icon, using non-destructive methods (Ultra Violet and Infra Red photography, X-radiography) and describes the problems encountered in re-conserving this artefact. Knowledge of the conservation materials and conservation methods used in the past treatment were necessary in order to restore and stabilize the object.

icon-02-before icon-02-uvr icon-02-vis_ir icon-02-xray icon-02-stage icon-02-after icon-02-before_after